Hưởng ứng Tháng hành động vì người cao tuổi Việt Nam năm 2025 và Ngày Chuyển đổi số Quốc gia, doanh nghiệp xã hội Công Dân Số Bạc tổ chức ngày hội Công Dân Số Bạc 2025 với chủ đề “Gen Bạc - Bắt sóng thời đại”. Sự kiện đã thu hút hơn 300 học viên cao tuổi cùng hàng trăm bạn trẻ, chuyên gia và người có ảnh hưởng tham gia.
Từng bị coi là “đi chậm” trong kỷ nguyên số, giờ đây người cao tuổi đang chứng minh điều ngược lại: họ có thể làm chủ thiết bị thông minh, kết nối cộng đồng, thậm chí khởi nghiệp và truyền cảm hứng cho người trẻ.
Làn sóng công nghệ, AI cuốn theo “Gen Bạc”
Trong phiên thảo luận “Người cao tuổi trong làn sóng công nghệ – Chia sẻ, kết nối, niềm vui & kinh doanh… tại sao không?”, các diễn giả lớn tuổi chia sẻ hành trình “bắt sóng” đầy kiên trì.
Bác Nguyễn Hữu Châu - nguyên Ủy viên Thường trực HĐND TP.HCM - chia sẻ: “Tuổi này tôi nhớ ít, quên nhiều, nên thường nhờ con cháu hướng dẫn rồi áp dụng ngay vào thực tế. Nhờ đó, mình vừa học nhanh hơn, vừa gần gũi hơn với các thế hệ trẻ”.
Với cô Quách Thu Nguyệt, đọc sách đều đặn là bí quyết giúp cô duy trì khả năng tiếp thu công nghệ. Còn bà Trần Bích Nga lại chọn cách vượt qua nỗi sợ sai: “Ban đầu tôi rất sợ bấm nhầm. Nhưng rồi nhận ra, chỉ có cách thử và sai mới học được. Giờ tôi coi việc học công nghệ là niềm vui mỗi ngày.”
Không chỉ học để bắt kịp thời đại, bước sang phần hai, nhiều người lớn tuổi còn chia sẻ tận dụng công nghệ để sống kết nối và có ích hơn. Bác Nguyễn Hữu Châu cho biết, nhờ biết dùng công nghệ, bác hiểu hơn về thế hệ trẻ và giữ liên lạc thường xuyên với bạn bè cũ.
Cô Nguyệt khẳng định công nghệ giúp cô không còn cảm giác cô đơn khi có thể liên lạc với con cháu ở xa, kết nối thêm nhiều bạn bè, chia sẻ kiến thức và công trình nghiên cứu một cách dễ dàng. Trong khi đó, bà Nga thì thấy công nghệ tạo cơ hội để người cao tuổi mở rộng quan hệ và phát triển kinh doanh qua các nền tảng trực tuyến.
Điểm nhấn của phiên đối thoại là chủ đề “Cân bằng giữa thế giới thực và thế giới số” – lời nhắc người lớn tuổi không cần “chạy theo” công nghệ, mà nên sử dụng nó một cách an toàn, phù hợp và nhân văn. Nguyên Ủy viên Thường trực HĐND TP.HCM chia sẻ công nghệ thay đổi nhanh, nhưng vẫn nên giữ gìn bản sắc, cốt cách Việt.
Ở phần tham vấn mở rộng, các khách mời thống nhất rằng để người cao tuổi thực sự “bắt sóng” công nghệ, cần có sự đồng hành của gia đình, cộng đồng và chính sách hỗ trợ phù hợp. Người trẻ nên kiên nhẫn hướng dẫn, giúp cha mẹ và ông bà tiếp cận công nghệ qua những thao tác nhỏ hằng ngày - từ thanh toán điện tử, đăng ký dịch vụ công đến theo dõi sức khỏe trực tuyến.
Học cách kiên nhẫn cùng Gen Bạc
Trong phiên thảo luận tiếp theo, chủ đề “Sóng khỏe – Sóng an toàn” đưa ra thông điệp: người cao tuổi không chỉ cần được bảo vệ mà còn cần được trao quyền để sống khỏe – sống vui – sống an toàn trong kỷ nguyên số.
Bác sĩ Thu Hương chỉ ra rằng sau tuổi 50, trí nhớ giảm là tự nhiên, nhưng khi quên quá nhiều, mất định hướng thì có thể là dấu hiệu sa sút trí tuệ. Bà khuyên để duy trì trí nhớ và tinh thần minh mẫn, người cao tuổi nên duy trì đọc sách, giao tiếp, vận động nhẹ và sống trong môi trường tích cực, có sự quan tâm của gia đình.
“Nếu có từ ba trong sáu dấu hiệu nghi ngờ, người cao tuổi nên đi khám sớm tại các cơ sở chuyên khoa thần kinh", bác sĩ Hương khuyến cáo.
Trong khi đó, bác sĩ Lê Hoàng Thiên nhấn mạnh vai trò của người trẻ: “Điều người cao tuổi cần không phải là tốc độ, mà là sự kiên nhẫn của con cháu.”
Theo anh, để hướng dẫn hiệu quả, con cháu nên chia nhỏ thao tác, dùng chữ lớn, hình ảnh rõ ràng, lập nhóm chat riêng để hỗ trợ. “Nếu chúng ta sốt ruột, họ sẽ ngại học. Cứ để ông bà học chậm mà chắc – vừa học vừa vui.”
Anh cũng cho rằng công nghệ là “chất keo” kết nối các thế hệ hiện đại: “Một cuộc gọi video, một nhóm chat gia đình – đôi khi chính là cách giữ ấm hạnh phúc.”
Công nghệ vì người cao tuổi
Ở góc nhìn vĩ mô, ThS Nguyễn Việt Hải cho rằng công nghệ chỉ thật sự hữu ích khi được thiết kế nhân văn và dễ dùng. Ông dẫn ví dụ từ Nhật Bản – quốc gia có dân số già, nơi chính phủ gửi cảnh báo thời tiết, hỗ trợ thiết bị làm mát, mở điểm cộng đồng giúp người già tránh sốc nhiệt.
Theo anh Hải, tại Việt Nam, nhiều sản phẩm hiện nay vẫn quá phức tạp - giao diện nhỏ, chữ khó đọc, không đặt người cao tuổi làm trung tâm. “Điều đáng quý ở dự án Công dân Số Bạc là họ mang công nghệ đến gần người cao tuổi, giúp họ hiểu, thực hành và duy trì thói quen một cách an toàn - vui vẻ - bền vững".
Khi bàn đến câu chuyện “an toàn trong không gian mạng”, các diễn giả thống nhất rằng, để người cao tuổi “bắt sóng” công nghệ an toàn, cần có sự đồng hành của gia đình, cộng đồng và chính sách xã hội. Chương trình khép lại trong không khí ấm áp, với thông điệp: “Người cao tuổi không chỉ cần được bảo vệ – họ cần được trao quyền.”
