Người xưa có câu: "Sông sâu còn dò được, lòng người khó đo lường". Quả thật, trong cuộc sống, không phải ai đến với ta cũng bằng tấm lòng chân thật. Có người càng thân lại càng nguy hiểm, có người chỉ cần một lần giúp ta đã đủ khiến ta ghi nhớ cả đời. Vì thế, cha mẹ thông thái không chỉ dạy con học giỏi, mà còn dạy con biết nhìn người để chọn bạn mà chơi, chọn thầy mà học, chọn người mà tin.
Cổ nhân từng để lại ba cách nhìn người rất sâu sắc, giúp ta phân biệt được đâu là quân tử đáng kết giao, đâu là tiểu nhân cần tránh xa.
Ảnh minh hoạ
1. Xa cách để thử lòng trung tín
Người xưa nói: "Khoảng cách sẽ đo được lòng trung." Khi gần gũi, ai cũng có thể tỏ ra thân thiết, nhưng khi xa cách chính lúc đó mới nhìn rõ ai thật lòng.
Người trung thành, tử tế dù đi xa, dù thời gian trôi vẫn giữ nguyên sự tôn trọng và tình cảm dành cho ta. Họ không vì lợi ích mà quên ân nghĩa, không vì danh vọng mà thay lòng. Còn kẻ tiểu nhân, tình nghĩa của họ chỉ như cái bóng: khi có ánh sáng lợi ích thì còn, khi tối tăm thì biến mất.
Cha mẹ hãy dạy con rằng: "Con có thể nhìn thấy ai thật lòng, bằng cách xem họ cư xử ra sao khi không còn lợi ích gì với mình".
Một người bạn tốt không phải là người luôn bên con lúc vui, mà là người không rời con khi con sa sút, thất bại.
2. Gần gũi để nhận ra nhân cách
Lòng người vốn phức tạp, chẳng ai mang mặt nạ cả đời. Ở lâu, giao tiếp nhiều, sự thật sẽ tự lộ. Người quân tử có thể nóng tính, thẳng thắn, nhưng họ thật tâm, dám chịu trách nhiệm, dám nói và làm điều đúng. Kẻ tiểu nhân thì ngược lại, ngoài miệng ngọt ngào, bên trong tính toán, chỉ chờ thời cơ để mưu lợi cho mình.
Người xưa dạy: "Đường dài mới biết ngựa hay, ở lâu mới biết người ngay kẻ tà."
Cha mẹ nên dạy con biết lắng nghe, quan sát và cảm nhận. Ai đó nói lời hay chưa chắc là người tốt. Hãy nhìn cách họ đối xử với người yếu thế, người không có gì để họ lợi dụng. Nếu con thấy một người có thể khinh người nghèo, nói xấu sau lưng bạn, hay nịnh trên chê dưới thì đừng bao giờ đặt niềm tin.
Dạy con tránh xa kiểu người "thân thiện bằng miệng, ác ý trong lòng". Hãy dạy con biết trân trọng những người sống chân thành, tuy ít nói nhưng làm nhiều, không hoa mỹ nhưng thật tâm.
3. Tiền bạc là tấm gương soi nhân nghĩa
Trong đời, tiền là phép thử công bằng nhất cho lòng người. Ai đó có thể cùng con cười nói khi sung túc, nhưng khi túng thiếu, khi cần giúp đỡ, họ có còn ở lại bên con không?
Người thật lòng, dù nghèo khó, vẫn sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ. Còn kẻ tiểu nhân, khi con gặp khó, sẽ ngoảnh mặt làm ngơ, thậm chí chê bai, xa lánh. Ngược lại, khi con thành công, họ lại tìm đến tâng bốc, nịnh nọt.
Cha mẹ hãy nói với con rằng: "Tiền không xấu, chỉ là nó phơi bày bản chất con người".
Người biết giữ nghĩa sẽ không vì tiền mà phản bội, người có nhân cách sẽ không vì của cải mà mất lòng người.
Hãy dạy con biết trân trọng người cùng mình chia sẻ bát cơm khi nghèo, chứ không phải người chỉ đến khi bàn ăn đã dọn sẵn.
Biết nhìn người là một phần của trí tuệ sống. Đó không phải là sự đa nghi, mà là cách tự bảo vệ bản thân. Người hiểu lòng người sẽ không dễ bị tổn thương, không dễ bị dắt mũi.
Cha mẹ thông thái không chỉ dạy con làm điều đúng, mà còn dạy con chọn đúng người đồng hành. Bởi trong cuộc đời dài rộng, con có thể sai nghề, sai đường, nhưng nếu chọn sai người, con sẽ phải trả giá bằng cả niềm tin và bình yên.
Vậy nên, hãy dạy con ba điều:
Xa để biết ai còn nhớ đến con.
Gần để thấy ai thật lòng với con.
Gặp tiền để biết ai trọng nghĩa hơn lợi.
Người biết nhìn người là người sống tỉnh thức. Con càng trưởng thành, càng phải hiểu rằng lòng tốt cần đi kèm trí tuệ, và sự tin tưởng cũng cần được thử thách.
Vì chỉ khi con biết phân biệt quân tử với tiểu nhân, con mới thật sự là người khôn ngoan.
Và khi ấy, cha mẹ mới có thể yên tâm rằng, dù đi đến đâu, con cũng đủ sáng suốt để giữ mình, và đủ nhân hậu để chọn người xứng đáng đi cùng.
