Nhiều phụ huynh thường tự hào khi con đạt thành tích nổi bật ở trường, giành giải cao trong các kỳ thi. Tuy nhiên, phía sau những tấm huy chương hay giấy khen đôi khi vẫn có những nỗi trăn trở ít người thấu hiểu.
Mới đây, trong một diễn đàn phụ huynh, một bà mẹ có con trai 9 tuổi đã chia sẻ câu chuyện khiến nhiều người đồng cảm. Chị cho biết, con trai mình 9 tuổi, năm nay lên lớp 4. Con học tốt, 4 năm đều xuất sắc, đi thi Toán tiếng Anh thì HCV, thi tiếng Việt cũng giải Nhất. Nhưng: Tất cả mọi việc sinh hoạt của con bố mẹ đều phải nhắc. Từ đánh răng, rửa mặt, giờ ăn thì phải nhắc từng miếng một, giờ học cũng phải nhắc, giờ thể dục cũng nhắc.
"Đã làm thời gian biểu nhưng một thời gian ngắn rồi lại đâu vào đấy. Học gì cũng nhanh biết nhưng chỉ được thời gian là chán. Bố mẹ hoặc cô giáo gọi thì phải 2-3 lần con mới thưa. Đọc truyện, chơi game đều mê mẩn, xung quanh có gì diễn ra cũng mặc kệ.
Làm việc gì cũng hỏng, sai việc gì cũng làm không tới. Hay nói lảm nhảm các từ không có nghĩa, rồi cười lớn. Mình rất mệt mỏi với bạn lớn này. Ý thức tự giác còn không bằng em trai 5 tuổi. Dần dần mình đâm cáu với bạn, hay quát mắng hơn. Mình dần dần không hiểu được bạn ấy nữa".
Ảnh minh hoạ
Chia sẻ này ngay lập tức nhận được nhiều ý kiến từ cộng đồng cha mẹ. Nhiều người cho rằng, đây không phải trường hợp cá biệt. Có những đứa trẻ nổi bật về tư duy học tập nhưng lại yếu về khả năng tập trung và kỹ năng sống. Điều này khiến cha mẹ rơi vào vòng luẩn quẩn: vừa tự hào vì thành tích của con, vừa căng thẳng vì sự thiếu tự giác.
Ngay bên dưới bài viết, hàng loạt phụ huynh đã bày tỏ sự đồng cảm. Một phụ huynh khác chia sẻ: "Y chang bé nhà mình, học gì cũng lẹ, đi học đều có thành tích, cho đi học võ hay nhảy đều là trò cưng của thầy cô. Nhưng không có ý thức giờ giấc, làm gì cũng kêu mới làm, không thì chẳng để ý tới luôn. Công việc nhà sai thì làm, không cũng bơ luôn. Kêu gì con cũng có khi 2-3 lần con mới nghe".
Một người mẹ khác thì kể thêm rằng khi hỏi thăm phụ huynh bạn bè cùng lứa, đa phần cũng rơi vào tình cảnh tương tự: các bé học giỏi, được chăm chút kỹ càng thì thường thiếu tự giác, còn những bạn tự lập sớm, tự đạp xe đi học, cha mẹ ít kèm cặp, lại có ý thức hơn hẳn.
Bên cạnh sự đồng cảm, nhiều phụ huynh khác lại chọn góc nhìn nhẹ nhàng hơn. Họ cho rằng trẻ con hiếu động, chưa có ý thức giờ giấc, thậm chí "lười" cũng là bình thường.
Một phụ huynh viết: "Lắm tài thì nhiều tật. Người lớn còn không hoàn hảo, sao đòi hỏi trẻ con được. Con bạn học giỏi, thông minh nhưng nó lười, không tự giác. Nếu muốn nó ngoan ngoãn nghe lời, nói gì nghe nấy, thì chắc chắn học sẽ dở. Được cái này thì mất cái kia thôi".
Người khác thì khuyên có nên chăng cho con thoải mái, tự do một chút. Con còn bé lắm, mà yêu cầu học, thi nhiều quá cũng không hay. Cho con ra ngoài thể dục, vui chơi nhiều hơn.
Nhiều ý kiến khác cũng lưu ý đến việc trẻ xem Youtube, Tiktok shorts quá nhiều, có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung, dẫn đến nói lảm nhảm hay khó kiểm soát hành vi. "Bớt cho con coi một thời gian xem có cải thiện không" – một người gợi ý.
Bên cạnh hai luồng ý kiến kể trên, không ít phụ huynh tỏ ra lo lắng. Không phải đứa trẻ hiếu động, lười biếng hay thiếu tập trung nào cũng là bất thường. Tuy nhiên, nếu các dấu hiệu kéo dài, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và quan hệ gia đình, học tập, phụ huynh nên lưu tâm.
Nếu trẻ thông minh, học nhanh nhưng hay mất tập trung, chỉ làm việc khi bị nhắc, khả năng tự giác kém, thì đó có thể đơn giản là đặc điểm tính cách hoặc hệ quả của việc được cha mẹ bao bọc, nhắc nhở quá nhiều. Tuy nhiên, nếu trẻ thường xuyên không phản ứng khi gọi tên, hay quên, làm việc gì cũng dở dang, có hành vi bất thường như nói lảm nhảm, cười vô cớ, thì nên đưa đi thăm khám để đánh giá.
Việc khám không đồng nghĩa với "dán nhãn bệnh" cho con, mà là cách để loại trừ hoặc phát hiện sớm vấn đề, từ đó hỗ trợ trẻ tốt hơn.
Câu chuyện của bà mẹ ở TP.HCM nói trên cũng đã gợi mở một thực tế: nuôi dạy con giỏi thôi chưa đủ, mà còn phải giúp con hình thành tính kỷ luật, sự tự giác và kỹ năng sống. Tuy nhiên, việc này đòi hỏi thời gian, sự kiên nhẫn và cả chuyên môn.
Ba điều cha mẹ có thể cân nhắc:
Giảm áp lực và kỳ vọng: Không nên chỉ nhìn vào thành tích, mà quên mất rằng trẻ cần vui chơi, vận động, được tự lập.
Tạo môi trường rèn luyện tự giác: Thay vì nhắc nhở mọi việc, cha mẹ có thể để con tự chịu trách nhiệm, từ đó học cách quản lý bản thân.
Tham khảo ý kiến chuyên gia: Nếu các dấu hiệu bất thường kéo dài, nên mạnh dạn đưa con đi khám để có đánh giá khoa học.
Nuôi dạy một đứa trẻ không bao giờ là hành trình dễ dàng. Mỗi đứa trẻ đều có thế mạnh và hạn chế riêng. Điều quan trọng là cha mẹ không cô đơn, rất nhiều phụ huynh khác cũng đang đối diện với tình huống tương tự. Và, thay vì hoang mang hay nổi giận, việc bình tĩnh, quan sát và tìm kiếm sự hỗ trợ đúng lúc sẽ là chìa khóa giúp cả con lẫn cha mẹ thoải mái hơn trên chặng đường trưởng thành.
