Ngày 15/4, tại thành phố Vinh, Văn phòng Ban Chỉ đạo Quốc gia 515 đã tổ chức Lễ bàn giao kỷ vật trong chiến tranh do phía Hoa Kỳ cung cấp cho thân nhân liệt sĩ.
Lễ bàn giao kỷ vật trong chiến tranh do phía Hoa Kỳ cung cấp cho thân nhân liệt sĩ.
Tại buổi lễ, phía Hoa Kỳ đã bàn giao ba cuốn nhật ký và sổ ghi chép của các liệt sĩ và cựu chiến binh từng tham gia kháng chiến. Đó là cuốn sổ ghi chép của cựu chiến binh Lê Đức Thuận (quê tại Triệu Sơn, Thanh Hóa, thuộc Trung đoàn 9, Sư đoàn 304, từng chiến đấu tại Quảng Trị) bị Sư đoàn Bộ binh số 1 của Quân lực Việt Nam Cộng hòa thu giữ ngày 12-7-1970 tại Tân Liên, Hướng Hóa, Quảng Trị; Cuốn sổ ghi chép và một bức thư cá nhân của cựu chiến binh Trần Minh Tuyển, (quê xã Thạch Sơn, huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh thuộc Đại đội Công binh 24, Trung đoàn 101, Sư đoàn 325A, Phân khu 1, Trung ương Cục miền Nam Việt Nam) bị lực lượng Hoa Kỳ thu giữ ngày 17-1-1970 tại Minh Hòa, Dầu Tiếng, Bình Dương; Nhật ký của liệt sĩ Nguyễn Văn Hiển (SN 1943, quê thôn Võ Thuận, xã Tây Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, nhập ngũ tháng 3-1962, thuộc Sư đoàn 3, Quân khu 5) bị thu giữ ngày 6-7-1967 tại Phổ Khánh, Đức Phổ, Quảng Ngãi bởi đơn vị Lữ đoàn 1, Sư đoàn Dù số 101 Hoa Kỳ.
Phát biểu tại buổi lễ, Giáo sư, Tiến sĩ Anthony Saich, Giáo sư Daewoo về Quan hệ Quốc tế, Giám đốc Viện Rajawali Foundation cho Châu Á, Trường Harvard Kennedy cho biết: "Dự án của chúng tôi nhằm nghiên cứu có hệ thống các tài liệu lưu trữ từ Hoa Kỳ và Việt Nam, với mục tiêu tìm kiếm và xác minh thông tin liệt sĩ Việt Nam. Một phần quan trọng của dự án là trao trả các kỷ vật chiến tranh cho cựu chiến binh và thân nhân liệt sĩ."
Ông nhấn mạnh, kết quả nghiên cứu đã được gửi tới Bộ Quốc phòng hai nước, góp phần hàn gắn vết thương chiến tranh giữa hai dân tộc. Đến nay, nhóm nghiên cứu đã tổng hợp 33 báo cáo về thông tin liệt sĩ, và đã trao trả 54 bộ kỷ vật chiến tranh, bao gồm 44 cuốn sổ tay, nhật ký (trong đó có một bản gốc do cựu binh Mỹ lưu giữ), 10 bức thư cá nhân và hơn 100 tài liệu khác như ảnh, lý lịch, chứng chỉ, bằng khen...
Cựu chiến binh Lê Văn Thuận vui mừng khi được nhận lại kỷ vật.
"Kỷ vật mà tôi nhận được là một cuốn ghi chép cá nhân, món quà nhỏ bé nhưng chứa đựng biết bao ký ức, cảm xúc và cả chiến tích một thời khói lửa,…Mỗi kỷ vật như cuốn sổ tay này không chỉ là vật kỷ niệm mà còn như một phần thân thể của đồng đội tôi, một phần ký ức thiêng lên của một thế hệ từng sống, chiến đấu và hy sinh cho độc lập, tự do của dân tộc. Đây là việc làm mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, không chỉ thể hiện ý chí "Uống nước nhớ nguồn" của dân tộc Việt Nam, mà còn góp phần làm dịu đi những đau thương của chiến tranh, hàn gắn quá khứ, hướng tới tương lai tốt đẹp hơn giữa hai dân tộc Việt Nam – Hoa Kỳ", Cựu chiến binh Lê Đức Thuận xúc động chia sẻ.
Đại tá Phạm Văn Đông, Phó Chủ nhiệm Chính trị, Phó trưởng Ban Thường trực Chỉ đạo 515 Quân khu nhấn mạnh, những kỷ vật được bàn giao không chỉ mang giá trị lịch sử mà còn là biểu tượng thiêng liêng của lòng dũng cảm, tinh thần yêu nước, sự hi sinh anh dũng của cha anh ta. Sau nhiều năm lưu lạc, giờ đây các kỷ vật đã trở lại với người thân chính là sự hồi sinh ký ức, là liều thuốc xoa dịu nỗi đau mất mát của bao gia đình liệt sĩ. Đại tá Đông bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các anh hùng và thân nhân liệt sĩ, cựu chiến binh, người có công với cách mạng; đồng thời trân trọng cảm ơn các cơ quan, đơn vị của Hoa Kỳ, đặc biệt là Trường Harvard Kennedy, Tùy viên Quân sự Hoa Kỳ và các cơ quan chức năng của Tổng cục Chính trị đã phối hợp, hỗ trợ hiệu quả cho Quân khu 4 trong thời gian qua.
Đồng thời, mong muốn thời gian tới, các bên tiếp tục tăng cường hợp tác, nhất là trong công tác khắc phục hậu quả chiến tranh, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, góp phần làm sâu sắc thêm quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ theo tinh thần "gác lại quá khứ, hướng tới tương lai".
Nhân dịp này, Văn phòng Ban Chỉ đạo Quốc gia 515 và Quân khu 4 cũng đã trao quà cho các cựu chiến binh và thân nhân liệt sĩ.
Hà Hằng - Minh Tâm
