Người ta vẫn quen hỏi: “Con học giỏi không?” Nhưng ít ai hỏi: “Con có biết yêu thương, biết quan sát, biết chịu trách nhiệm không?” Thực ra, tương lai của một đứa trẻ không được quyết định bởi con số trên bảng điểm, mà bởi môi trường tinh thần mà nó lớn lên, cách cha mẹ sống, đối thoại, và phản ứng trước cuộc đời.
Những đứa trẻ có tiền đồ rộng lớn, sáng suốt và sau này dễ thành công, thường có 5 dấu hiệu xuất phát từ chính gia đình chúng.
1. Được sống trong một ngôi nhà không sợ hãi
Không phải nhà giàu hay nghèo, mà là nhà có bình yên. Nơi mà cha mẹ không la mắng vì điểm số, không so sánh “con nhà người ta”, không khiến con sợ hãi khi phạm sai lầm. Một đứa trẻ có thể thiếu tiền, nhưng nếu không thiếu cảm giác an toàn, nó sẽ tự tin bước ra đời.
2. Cha mẹ là người biết học, không chỉ biết dạy
Trẻ con không học qua lời giảng, mà qua cách người lớn sống. Nếu cha mẹ đọc sách, biết nhận lỗi, biết lắng nghe, đứa trẻ sẽ tự nhiên bắt chước. Ngược lại, nếu cha mẹ nói một đằng làm một nẻo, dạy con trung thực nhưng lại nói dối, dạy con bình tĩnh nhưng lại nóng nảy, thì đứa trẻ sớm muộn cũng học điều đó, không phải bằng lý trí, mà bằng thói quen.
3. Trong nhà có ngôn ngữ của sự tôn trọng
Có những ngôi nhà, cha mẹ và con cái nói với nhau bằng giọng ra lệnh. “Im đi.” - “Không được.” - “Bết gì mà nói.” Những lời đó nghe tưởng bình thường, nhưng lại cắt sâu vào lòng đứa trẻ, khiến nó thu mình, mất khả năng biểu đạt và suy nghĩ độc lập.
Ngược lại, trong những gia đình biết tôn trọng, cha mẹ nói bằng câu hỏi: “Con nghĩ sao về việc này?”, “Theo con, nên làm thế nào?”. Khi được hỏi, đứa trẻ sẽ bắt đầu nghĩ. Và khi được lắng nghe, nó sẽ bắt đầu tin vào tiếng nói của chính mình.
Một người lớn sáng suốt luôn là đứa trẻ từng được phép nói và được lắng nghe
4. Gia đình coi trọng cảm xúc hơn thành tích
Điểm số có thể làm đẹp học bạ, nhưng cảm xúc mới định hình nhân cách. Một đứa trẻ biết nhận ra khi mình buồn, biết chia sẻ khi mình tức giận, biết xin lỗi và biết tha thứ đó là nền tảng cho trí tuệ cảm xúc, yếu tố tạo nên thành công bền vững.
Trái lại, nếu cha mẹ chỉ hỏi “Con được mấy điểm?”, “Con đứng thứ mấy?”, thì đứa trẻ sớm học cách đánh giá bản thân bằng sự hơn thua, chứ không phải bằng giá trị thật. Đến khi lớn, nó sẽ luôn so sánh, luôn lo sợ thua kém và chẳng bao giờ hạnh phúc dù có nhiều tiền đến đâu.
Những đứa trẻ giàu có thật sự là những đứa có nội tâm bình ổn, không bị dao động vì lời khen chê của thiên hạ.
5. Cha mẹ biết nói lời “cảm ơn” và “xin lỗi”
Nghe tưởng đơn giản, nhưng đây là dấu hiệu của những gia đình có trí tuệ cảm xúc cao. Nhiều bậc cha mẹ nghĩ “Xin lỗi con thì mất uy”, “Cảm ơn con thì buồn cười”. Nhưng với trẻ nhỏ, đó là cách chúng học về lòng khiêm tốn, biết tôn trọng, biết nhìn người khác như một con người không phân biệt tuổi tác hay vai vế.
Một đứa trẻ lớn lên trong môi trường mà cha mẹ biết nói “Cảm ơn con vì đã giúp mẹ rửa chén”, “Xin lỗi vì mẹ lỡ to tiếng”, sau này ra đời sẽ biết cư xử, biết quan tâm và có khả năng xây dựng mối quan hệ lành mạnh. Và người có khả năng xây dựng mối quan hệ lành mạnh – chính là người dễ thành công, dễ giàu có nhất.
