Doanh nghiệp xuất khẩu ứng phó ra sao với thuế mới của ông Trump?

Tổng thống Donald Trump đã công bố áp thuế đối ứng với 180 đối tác thương mại của Mỹ. Ảnh: Reuters.

Ngày 2/4, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố khuôn khổ thuế quan mới, áp mức thuế nhập khẩu cơ bản 10% từ ngày 5/4 ở hầu hết đối tác thương mại và tiếp tục tăng cao hơn với từng quốc gia từ ngày 9/4.

Đối với Việt Nam, các mức thuế này có khả năng lên tới 46% theo thông báo của chính quyền Mỹ.

Doanh nghiệp xuất khẩu đối mặt thách thức lớn

Tổng thống Trump đã ký sắc lệnh áp thuế thông qua Đạo luật Quyền hạn kinh tế khẩn cấp quốc tế, đồng thời tuyên bố rằng các mức thuế bổ sung cho từng quốc gia được tính toán dựa trên những gì chính quyền của ông mô tả là rào cản thuế quan và phi thuế quan.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent tuyên bố sau thông báo rằng các nước không nên hoảng sợ và thuế quan sẽ không tăng cao hơn nữa nếu họ không trả đũa.

Đối với các nhà xuất khẩu, mức thuế quan mới đặt ra thách thức rõ ràng. Các mặt hàng xuất khẩu sang thị trường Mỹ có thể sớm phải đối mặt với bất lợi do giá cao hơn so với hàng hóa nội địa của Mỹ hoặc các sản phẩm từ các quốc gia chịu thuế quan thấp hơn.

Việt Nam nằm trong danh sách áp thuế đối ứng của chính quyền ông Trump. Ảnh: Bloomberg.

Tiến sĩ Scott McDonald, Giảng viên ngành Quản lý chuỗi cung ứng và logistics, Đại học RMIT, cho rằng các ngành công nghiệp có khả năng bị ảnh hưởng nhiều nhất bao gồm điện tử, dệt may, đồ nội thất, giày dép và thủy hải sản. Đây đều là những ngành đóng vai trò trung tâm trong thành công xuất khẩu của Việt Nam.

Theo phân tích của Evercore ISI, sắc lệnh mới khi được triển khai hoàn toàn có thể khiến mức thuế trung bình có trọng số của Mỹ tăng lên 29%, mức cao nhất trong hơn 100 năm.

Điều này tạo ra một tình huống chưa từng có đối với các doanh nghiệp đã và đang xây dựng chiến lược tăng trưởng dựa trên khả năng tiếp cận thị trường Mỹ.

Giải pháp cho doanh nghiệp Việt Nam?

Trước tình thế này, Tiến sĩ Scott McDonald cho rằng các doanh nghiệp xuất khẩu cần cân nhắc nhiều phương án để giảm thiểu tác động tiêu cực.

Các công ty có thể đẩy nhanh nỗ lực đa dạng hóa thị trường để giảm sự phụ thuộc vào hàng xuất khẩu sang Mỹ. Việc Việt Nam tham gia vào nhiều hiệp định thương mại tự do mang lại những giải pháp thay thế tiềm năng.

Theo đó, các doanh nghiệp có thể tận dụng khuôn khổ thương mại hiện có như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cung cấp quyền được ưu tiên tiếp cận các thị trường như Nhật Bản, Canada, Australia và New Zealand.

Ngoài ra còn có Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) cung cấp các khoản giảm và miễn thuế quan cho nhiều sản phẩm của Việt Nam khi nhập khẩu vào Liên minh châu Âu.

Hay Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thương mại với các nước láng giềng ASEAN và các thị trường châu Á khác. Và cuối cùng là Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA) duy trì quyền tiếp cận ưu đãi vào thị trường Anh.

"Doanh nghiệp Việt cũng có thể đánh giá liệu sản phẩm của họ có thể được phân loại lại theo các mã thuế quan khác, hoặc có thể điều chỉnh nguồn cung ứng linh kiện để giảm thiểu tác động từ thuế quan của Mỹ hay không", Tiến sĩ Scott McDonald chia sẻ.

Việc chính quyền Mỹ tập trung vào các rào cản phi thuế quan được đề cập trong thông báo cho thấy các cuộc đàm phán thương mại có thể tiếp tục. Theo tuyên bố của Nhà Trắng, Tổng thống Trump đã nói với các quốc gia phải đối mặt với thuế rằng hãy chấm dứt thuế, dỡ bỏ rào cản.

"Điều này chỉ ra những hướng đi tiềm năng để điều chỉnh cách ứng phó trong tương lai. Doanh nghiệp cũng có thể tìm hiểu và thiết lập quan hệ đối tác sản xuất ở các quốc gia chịu mức thuế thấp hơn hoặc được miễn khỏi khuôn khổ thuế quan mới", Tiến sĩ Scott McDonald nhìn nhận.

Tiến sĩ Scott McDonald, Giảng viên ngành Quản lý chuỗi cung ứng và logistics, Đại học RMIT. Ảnh: RMIT.

Như thông báo của chính quyền ông Trump, Canada và Mexico sẽ tránh được các mức thuế mới do có sắc lệnh riêng cho các nước này liên quan đến nhập cư và ma túy. Điều này mở ra cơ hội tiềm năng về hợp tác chiến lược sản xuất với các nước này.

Với việc Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent kêu gọi các đối tác thương mại không trả đũa và nhấn mạnh tiềm năng đàm phán, Tiến sĩ Scott McDonald cho rằng doanh nghiệp xuất khẩu cũng đang đứng trước quyết định phức tạp về cách lập kế hoạch tài chính.

Các tác động tài chính ngắn hạn phải được cân bằng với định vị chiến lược dài hạn, trong đó cần đặc biệt lưu ý đến việc quản lý dòng tiền trong giai đoạn điều chỉnh chính sách thương mại hiện nay.

Chính quyền Mỹ hiện mô tả cách tiếp cận của mình là “có đi có lại” ở mức độ vừa phải, và tuyên bố rằng mức thuế được tính toán hiện tại chỉ bằng một nửa so với mức độ bất công thương mại mà họ cho là các nước khác đang áp dụng với Mỹ. Điều này thể hiện mối quan ngại sâu sắc của chính quyền Mỹ, đồng thời cũng để ngỏ khả năng đối thoại ngoại giao.

Những doanh nghiệp biết xây dựng các chiến lược cân bằng - kết hợp đa dạng hóa thị trường, linh hoạt sản xuất và quản lý tài chính cẩn thận - sẽ có khả năng điều hướng giai đoạn này thành công hơn so với những doanh nghiệp chỉ tập trung duy trì các cách tiếp cận thị trường Mỹ hiện tại bất kể chi phí thuế quan mới.

Trong bối cảnh thị trường toàn cầu đang phản ứng với những thay đổi chính sách quan trọng này, doanh nghiệp xuất khẩu hiện phải đối mặt với cả thách thức lẫn cơ hội để chứng minh khả năng phục hồi và thích ứng, vốn đã định hình sự phát triển kinh tế của đất nước trong những thập kỷ gần đây.