Sự xuất hiện đột ngột của loài vật đã tuyệt chủng 40 năm
Loài vật được đề cập tới chính là báo gấm Đài Loan hay còn gọi là báo mây Formosan. Phân loài báo gấm Đài Loan (Neofelis nebulosa brachyura), hay còn gọi là Formosan clouded leopard, là loài đặc hữu chỉ xuất hiện trên đảo Đài Loan.
Báo mây có những đốm hình đám mây trên cơ thể. Răng nanh của chúng lớn hơn so với những loài động vật họ Mèo khác. Chúng giỏi leo trèo và nhanh nhẹn giống như sóc hoặc mèo rừng Nam Mỹ. Chúng chuyên săn động vật có vú lớn sống trên mặt đất và trên cây như vượn, khỉ đuôi lợn, nai, nhím, gia súc. Báo mây thường vồ mồi bằng cách nhảy từ trên cây xuống. Các khu vực sinh sống ưa thích là rừng nhiệt đới và cận nhiệt đới.
Loài vật được đề cập tới chính là báo gấm Đài Loan hay còn gọi là báo mây Formosan. (Ảnh: ResearchGate)
Theo IFL Science, lần cuối cùng chúng được con người ghi nhận trong môi trường hoang dã là vào năm 1983. Sau 40 năm không có bất kỳ bằng chứng xác thực nào, đến năm 2013, giới khoa học chính thức công bố phân loài này đã tuyệt chủng tại địa phương.
Chỉ đến những năm gần đây, một số báo cáo quan sát mới xuất hiện trở lại, chủ yếu tập trung tại vùng núi đông nam Đài Loan, bao gồm lời kể của người dân địa phương và đội tuần tra rừng. Theo Taiwan News, các kiểm lâm cho biết họ từng nhìn thấy một cá thể báo mây rình bắt dê trên các triền đá ở xã Đạt Nhân, huyện Đài Đông. Một số cư dân địa phương cũng thuật lại rằng họ đã chạm mặt một con khác gần khu vực để xe máy, và chỉ trong chớp mắt nó đã lao vút lên cây rồi biến mất.
Lần cuối cùng báo gấm Đài Loan được con người ghi nhận trong môi trường hoang dã là vào năm 1983. (Ảnh: ScienceDirect)
Các phát hiện này cho thấy có thể vẫn còn một số cá thể ẩn náu trong những khu rừng hẻo lánh. Việc xuất hiện trở lại của chúng không phải ngẫu nhiên mà gắn chặt với những biến đổi sinh thái toàn cầu.
Xuất hiện trở lại nhưng kèm theo nỗi lo
Theo Sohu, phản ứng của chuyên gia trước thông tin này không chỉ là vui mừng mà còn đầy lo ngại. Báo gấm Đài Loan phụ thuộc vào rừng rậm và khí hậu ổn định. Khi áp lực môi trường tăng, chúng buộc phải di chuyển đến khu vực kín đáo hơn để tránh con người. Nhiều trường hợp quan sát gần đây đều ở độ cao lớn, trùng khớp với xu hướng các loài động vật leo lên vùng cao khi khí hậu ấm lên, nhiệt độ vùng thấp tăng mạnh, độ ẩm biến động.
Báo gấm Đài Loan phụ thuộc vào rừng rậm và khí hậu ổn định. (Ảnh: Chasing Wildlife)
So với bốn mươi năm trước, vùng hoạt động của báo gấm Đài Loan đã "dời" lên cao hơn hàng trăm mét, phản ánh những điều chỉnh tinh tế của hệ sinh thái. Đây được xem như tín hiệu cảnh báo, nếu không có biện pháp can thiệp, không chỉ báo gấm Đài Loan mà nhiều loài khác sẽ tiếp tục mất dần nơi cư trú.
Hawking đã cảnh báo điều này
Sinh thời, Stephen Hawking từng nhiều lần cảnh báo rằng nếu con người tiếp tục phát thải khí nhà kính không kiểm soát, Trái Đất có thể tiến gần trạng thái như sao Kim, nơi bề mặt nóng hàng trăm độ C và bao phủ bởi tầng mây axit không thể duy trì sự sống. Việc báo gấm Đài Loan bất ngờ xuất hiện được một số chuyên gia xem như "tín hiệu sớm" cho cảnh báo ấy, khi khí hậu thay đổi buộc các loài ẩn mình lâu nay phải lộ diện.
Stephen Hawking từng nhiều lần cảnh báo rằng nếu con người tiếp tục phát thải khí nhà kính không kiểm soát, Trái Đất có thể tiến gần trạng thái như sao Kim. (Ảnh: The Guardian)
Trong quá khứ, số lượng báo gấm Đài Loan suy giảm chủ yếu do nạn phá rừng và săn bắt. Nhưng hiện nay, tác động của biến đổi khí hậu khiến môi trường sống bị chia cắt nghiêm trọng hơn. Dù tỷ lệ che phủ rừng có cải thiện nhờ các biện pháp bảo tồn, tốc độ nóng lên lại vượt khả năng phục hồi tự nhiên, khiến việc tái thiết quần thể trở nên khó khăn hơn rất nhiều.
Thành công và thách thức của công tác bảo tồn
Công tác bảo tồn tại Trung Quốc cho thấy một số kết quả tích cực, như việc nâng cấp hệ thống công viên quốc gia, mở rộng các khu vực có thể là môi trường sống của báo gấm Đài Loan. Công nghệ theo dõi như camera hồng ngoại hay ảnh vệ tinh giúp thu thập dữ liệu chính xác hơn, góp phần tìm kiếm các dấu vết hiếm hoi của chúng.
Tuy vậy, nỗi lo lớn nhất của chuyên gia nằm ở khả năng hệ sinh thái đang tiến đến "ngưỡng chịu đựng". Báo gấm Đài Loan, với vai trò loài săn mồi đỉnh chuỗi thức ăn, khi suy giảm sẽ kéo theo hàng loạt biến động đối với các loài bên dưới. Khí hậu tiếp tục nóng lên sẽ khiến rừng vùng thấp khô hạn, buộc báo gấm Đài Loan phải dời lên cao, nơi không gian và nguồn thức ăn đều rất hạn chế.
Trong quá khứ, số lượng báo gấm Đài Loan suy giảm chủ yếu do nạn phá rừng và săn bắt. (Ảnh: Pixabay)
Một số mô hình dự báo cho thấy nếu nhiệt độ toàn cầu tăng thêm 1°C, vùng cư trú phù hợp của báo gấm Đài Loan sẽ giảm đến 30%. Điều đó buộc công tác bảo tồn phải mở rộng từ cấp vùng lên cấp quốc gia, kết hợp dữ liệu từ nhiều ngành như khí tượng học, sinh học, và công nghệ môi trường.
Sự tái xuất của loài vật này dù hiếm hoi vẫn mang ý nghĩa lớn trong việc nhận diện những biến động sinh thái đang diễn ra. Nó thúc đẩy cộng đồng khoa học và chính phủ tiếp tục theo đuổi các mục tiêu giảm phát thải, phục hồi rừng, quản lý độ ẩm và đất, để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.
