Nội dung trên được HoREA nêu tại văn bản góp ý dự thảo Nghị quyết của Chính phủ quy định xử lý khó khăn, vướng mắc về đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp giao đất, cho thuê đất theo quy định của Luật Đất đai.
Theo đó, người bỏ cọc hoặc vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá ngoài việc phải bồi thường thiệt hại bao gồm chi phí tổ chức đấu giá, giá dịch vụ đấu giá tài sản và các chi phí liên quan khác, sẽ bị mất khoản tiền cọc và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp theo quy định của Chính phủ.
Lý giải về đề xuất nâng thêm mức xử phạt này, HoREA cho rằng chi phí tổ chức đấu giá và giá dịch vụ đấu giá tài sản có giá trị rất thấp.
Trong thực tế, nhiều nhà đầu tư đã chấp nhận bỏ chi phí nhỏ để tạo sóng thị trường hoặc kéo dài thời gian nghiên cứu, sau đó rút lui mà không chịu thiệt đáng kể.
 |
| HoREA đề xuất nâng mức xử phạt với người bỏ cọc đất đấu giá. Ảnh minh họa: Minh Đức. |
Do vậy, hiệp hội đề nghị bổ sung quy định người trúng đấu giá quyền sử dụng đất bỏ cọc hoặc vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá sẽ bị mất khoản tiền cọc và bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp theo quy định của Chính phủ để tăng tính răn đe, phòng ngừa người tham gia đấu giá có ý đồ trục lợi bất chính.
Bởi lẽ chỉ có quy định mức xử lý vi phạm đối với người trúng đấu giá không được nhận lại khoản tiền đặt trước hoặc khoản tiền đặt cọc mới là mức xử lý vi phạm có giá trị lớn, có tính “răn đe”, còn các khoản “bồi thường thiệt hại bao gồm chi phí tổ chức đấu giá, giá dịch vụ đấu giá tài sản và các chi phí liên quan khác của cuộc đấu giá đó” thì giá trị bằng tiền quá thấp.
Một điểm đáng chú ý khác là đề xuất thời hạn cấm tham gia đấu giá từ 6 tháng đến 5 năm tùy mức độ vi phạm. Đặc biệt, HoREA nhấn mạnh chế tài này phải áp dụng với cả cá nhân và tổ chức kinh tế, tránh tình trạng doanh nghiệp lập pháp nhân mới để tiếp tục tham gia phiên đấu giá khác.
Theo ông Lê Hoàng Châu, thời gian qua, các địa phương đang gặp khó khi phải tổ chức lại đấu giá sau các vụ bỏ cọc. Thời gian xử lý kéo dài, giá đất biến động, tâm lý nhà đầu tư thay đổi, dẫn đến nguy cơ tài sản công mất giá trị hoặc bị “đóng băng” trong khi nhu cầu phát triển hạ tầng đô thị và nhà ở đang rất lớn.
Để hạn chế tình trạng bỏ cọc, HoREA đề xuất thống nhất mức tiền đặt trước khi đấu giá đất tối thiểu 20% và tối đa 50% giá khởi điểm. Hiệp hội khẳng định việc nâng trần đặt cọc là cần thiết để sàng lọc người tham gia, đảm bảo nhà đầu tư phải có năng lực tài chính thực sự và thiện chí phát triển dự án, thay vì tham gia với mục đích tạo “sóng giá”.
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch HoREA cho rằng quy định cũ với tỷ lệ đặt trước chỉ 10-20% đã tạo cơ hội cho nhiều cá nhân, tổ chức không có nhu cầu thật tham gia đấu giá, trong đó có trường hợp trục lợi bất chính.
Việc nâng tỷ lệ đặt trước được kỳ vọng sẽ khiến nhà đầu tư cân nhắc kỹ lưỡng trước khi bước vào cuộc đấu giá. Với nhà đầu tư có nhu cầu thực, khoản tiền này sau khi trúng đấu giá sẽ chuyển thành tiền cọc và tiếp tục được trừ vào nghĩa vụ thanh toán; nếu không trúng đấu giá, họ vẫn được hoàn trả trong thời hạn luật định, thậm chí nhận cả lãi phát sinh nếu có.
Hiệp hội nhìn nhận khi mức đặt cọc đủ lớn, rủi ro mất vốn khiến hành vi thổi giá rồi bỏ cọc khó xảy ra hơn. Đây là điều đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nhiều địa phương chuẩn bị tung quỹ đất ra thị trường theo Luật Đất đai 2024, quy mô nguồn cung có thể tạo áp lực lên hệ thống đấu giá nếu không được kiểm soát tốt.
