Lo viên chức làm ‘chân trong, chân ngoài’ dễ xung đột lợi ích

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề xuất chỉ cho viên chức cấp phó trở xuống được ký hợp đồng làm việc ngoài công lập. Ảnh: Quochoi.vn.

Sáng 13/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Luật Viên chức (sửa đổi), trong đó, nhiều đại biểu đã tham gia góp ý, tranh luận về quy định cho phép viên chức được góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp, hợp tác xã, bệnh viện, cơ sở giáo dục, tổ chức nghiên cứu khoa học ngoài công lập.

Dễ xung đột lợi ích

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (TP Hải Phòng) cho rằng đây là quy định mở đối với viên chức để các cá nhân này phát huy năng lực, chuyên môn, đóng góp cho xã hội. Tuy nhiên, cần có các quy định cụ thể để kiểm soát, phòng chống tham nhũng.

Theo bà, quy định này tiềm ẩn một số nguy cơ xung đột lợi ích giữa vị trí công tác trong khu vực công và khu vực tư. Do đó, bà đề xuất quy định không cho phép viên chức giữ vai trò quản lý ở khu vực công tham gia quản lý, điều hành các cơ sở kinh doanh, hoạt động tư nhân thuộc cùng lĩnh vực đang công tác.

“Cần có quy định, cơ chế kê khai, minh bạch, giám sát và giải trình hoạt động góp vốn, tham gia quản lý của viên chức tại khu vực tư, đặc biệt ở vị trí quản lý", đại biểu đề nghị.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (TP Hải Phòng) đề xuất có cơ chế giám sát viên chức góp vốn, tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp ngoài công lập. Ảnh: Quochoi.vn.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cũng ủng hộ quy định cho phép viên chức ký hợp đồng làm việc ngoài giờ. Tuy nhiên, với người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập, không nên cho phép nhân sự này tham gia góp vốn, quản lý, điều hành doanh nghiệp bên ngoài.

Ông Hòa nêu quan điểm nếu một người đang làm giám đốc đơn vị sự nghiệp công lập, nhưng lại ký hợp đồng làm việc ở một đơn vị ngoài công lập, cùng lĩnh vực, thậm chí giữ vị trí quản lý, giám đốc, sẽ không khách quan. Do đó, ông đề nghị chỉ nên cho phép viên chức là cấp phó trở xuống được ký hợp đồng làm việc ngoài công lập.

“Nếu muốn làm việc bên ngoài thì nên nghỉ hẳn, ra ngoài làm, chứ không thể vừa lãnh đạo trong đơn vị sự nghiệp công lập vừa làm giám đốc hoặc quản lý cho một đơn vị ngoài cùng ngành nghề, điều đó dễ dẫn đến xung đột lợi ích, tư lợi, ảnh hưởng đến công bằng trong quản lý”, đại biểu Phạm Văn Hòa nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (TP.HCM) thì đề nghị viên chức không được đầu tư, góp vốn, điều hành hoặc bảo lãnh cho doanh nghiệp, tổ chức có cùng lĩnh vực chuyên môn với đơn vị đang công tác. Điều này nhằm phòng ngừa tình trạng “chân trong, chân ngoài”, tránh xung đột lợi ích, nhất là trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, nghiên cứu khoa học. Nơi ranh giới giữa công vụ là lợi ích tư nhân dễ bị lẫn lộn.

Tranh luận về nội dung này, đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) lại cho rằng nếu viên chức đang hoạt động giỏi trong lĩnh vực công tác mà cấm phát huy ra bên ngoài là không hợp lý.

Đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) cho rằng nên xác lập cơ chế quản lý để viên chức được tham gia công việc ngoài công lập. Ảnh: Quochoi.vn.

Đồng thời, nếu cho phép viên chức chỉ được thành lập, góp vốn doanh nghiệp trong lĩnh vực mình không phụ trách thì “cho phép cũng như không”.

“Chúng ta cần phải xác lập được cơ chế quản lý để viên chức không lợi dụng được thay vì không quản được thì cấm", đại biểu Trần Văn Lâm đề nghị.

Sẽ có điều kiện với viên chức ký hợp đồng lao động bên ngoài

Tranh luận thêm về nội dung này, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) nói vẫn ủng hộ quy định viên chức được ký hợp đồng lao động với đơn vị ngoài công lập, nhưng phải có quy định chặt chẽ, cụ thể để kiểm soát.

Đồng thời, ông Hòa cho rằng không nên để viên chức nào cũng được ký hợp đồng bên ngoài.

“Hiện tại, chúng ta có 2,2 triệu viên chức, nếu phân nửa người ký hợp đồng làm việc bên ngoài, còn phân nửa làm việc ở trong thì hoạt động tại đơn vị sự nghiệp sẽ không hiệu quả”, ông nói và cho biết thêm nếu trong cùng một cơ quan mà người được ký hợp đồng bên ngoài, người không được dễ dẫn đến so sánh, nên Chính phủ cần có quy định rõ ràng, chặt chẽ về điều kiện để viên chức được ký hợp đồng lao động bên ngoài.

Tiếp thu, giải trình các góp ý, tranh luận của đại biểu Quốc hội về vấn đề này, Bộ trưởng Nội vụ Đỗ Thanh Bình cho biết quy định cho phép viên chức ký hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc bên ngoài là để tạo cơ chế liên thông nguồn nhân lực giữa khu vực công và tư. Đồng thời tạo điều kiện để viên chức tăng thu nhập chính đáng từ sức lao động của mình.

Nhiều đại biểu Quốc hội đã thống nhất, đồng tình với quy định này, nhưng các đại biểu cũng quan tâm đến việc viên chức trước hết phải đảm bảo thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ được giao ở đơn vị sự nghiệp công lập, đồng thời có cơ chế cụ thể để tránh xung đột lợi ích, tránh lợi dụng chính sách, làm ảnh hưởng đến tính minh bạch và uy tín của đơn vị công tác.

“Tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ rà soát chỉnh lý, đảm bảo nguyên tắc là tạo điều kiện tối đa cho viên chức trong hoạt động nghề nghiệp, nhưng đồng thời cũng phải đảm bảo tính minh bạch, không để tình trạng xung đột lợi ích và trục lợi chính sách”, Bộ trưởng Bình nhấn mạnh.