Mẹ tôi, suốt 20 năm qua, vẫn duy trì thói quen: Một tuần chỉ đi chợ 2 lần – và lo đủ 21 bữa ăn cho 4 người
Không bữa nào thiếu rau, không hôm nào phải "chạy bổ sung" vội vã, cũng không có cảnh tủ lạnh chật cứng đồ thừa chờ vứt.
1. Tính nhu cầu ăn uống: Không bữa nào thừa cũng không bữa nào thiếu
Bí quyết đầu tiên mẹ tôi áp dụng là định lượng số lượng bữa ăn theo tuần:
- 7 ngày × 3 bữa = 21 bữa
- Mỗi bữa cần: 1 món đạm + 1 món rau hoặc canh
- Nếu một số bữa sáng ăn nhẹ (bánh mì, xôi...), thì lượng thực phẩm tươi cần mua giảm bớt.
Vậy nên, mẹ tôi tính toán số lượng thực phẩm cực chuẩn:
- Thịt/cá đủ cho 14–15 bữa chính (vì có những bữa ăn chay, hoặc ăn đồ khô)
- Rau củ đủ ăn trong 5–6 ngày
- Các loại thực phẩm khô (trứng, đậu phụ, tôm khô) để dự phòng 2–3 bữa.
Việc tính đúng nhu cầu ngay từ đầu giúp mẹ không mua thừa, không tích trữ quá nhiều và cũng không lo thiếu hụt giữa tuần.
2. Chia nhóm thực phẩm theo "chu kỳ sống"
Một điểm cực khéo mẹ tôi áp dụng là chia nhóm thực phẩm dựa trên khả năng bảo quản:
- Thực phẩm nhanh hỏng (rau lá, cá nhỏ...): Ăn ngay trong 2–3 ngày đầu sau khi đi chợ.
- Thực phẩm trung bình (thịt heo, thịt gà, trứng, đậu phụ...): Dùng từ ngày thứ 3–5.
- Thực phẩm lâu hỏng (bí đỏ, su hào, củ cải, đậu xanh, gạo...): Dùng vào cuối tuần hoặc nấu món ăn bổ sung.
Mẹ tôi không cố gắng mua nhiều để trữ đông hết mọi thứ. Bà chọn ít nhưng xoay vòng khéo léo, sao cho trong tủ lạnh luôn còn nguyên liệu đủ cho ít nhất 2 bữa dự phòng, không để tủ lạnh “cạn trống” mà cũng không "nổ tung" vì ôm đồ.
3. Cách bảo quản: Đúng món – đúng cách
Mua về chưa đủ, cách bảo quản của mẹ mới thật sự là bí quyết giúp tiết kiệm:
- Thịt cá: Chia phần nhỏ theo bữa ăn, cấp đông ngay, ghi nhãn ngày tháng rõ ràng.
- Rau lá: Nhặt sẵn, bọc giấy báo hút ẩm hoặc khăn ướt mỏng, cho vào túi zip có lỗ thoát khí.
- Củ quả: Lau khô vỏ ngoài, xếp tầng trong ngăn mát, hạn chế chồng đè lên nhau để tránh dập nát.
Thậm chí mẹ còn có mẹo nhỏ:
- Trứng mua về không rửa nước, chỉ lau khô, để ở ngăn thường.
- Đậu phụ ngâm nước sạch, đổi nước mỗi ngày để giữ tươi 2–3 ngày.
- Cà chua mua chín vừa, bọc kín bằng màng bọc thực phẩm để hạn chế chín nhanh.
Nhờ cách bảo quản này, lượng thực phẩm bị hư hao mỗi tuần trong nhà gần như bằng 0.
4. Bài toán chi tiêu thực tế
Tôi từng ghi lại chi tiêu tiền chợ của mẹ trong 1 tháng để so sánh với thói quen đi chợ "thích gì mua nấy" của mình trước kia:
| Hình thức đi chợ | Số lần/tuần | Tiền ăn cho 4 người/tháng | Thực phẩm lãng phí |
|---|---|---|---|
| Mẹ tôi (2 lần) | 2 | ~2,600,000đ | ~2% |
| Tôi (5–6 lần) | 5–6 | ~3,500,000đ | ~20–25% |
Chỉ cần đi chợ ít lần, lên kế hoạch kỹ, mẹ tôi tiết kiệm gần 900.000 đồng mỗi tháng, tương đương 1 chỉ vàng sau chưa tới 5 tháng.
Đó là chưa kể giảm công sức đi lại, giảm stress vì không phải lo mỗi sáng "hôm nay ăn gì".
5. Cách nghĩ đơn giản mà hiệu quả
Mẹ tôi hay cười và bảo: "Ăn uống là việc suốt ngày, nếu không tính trước thì mỗi ngày tiêu tốn không chỉ tiền mà còn cả thời gian và sức lực".
Đi chợ ít không có nghĩa là ăn sơ sài, mà là biết chủ động xoay vòng nguyên liệu, linh hoạt thực đơn và kiểm soát tốt ví tiền.
Sự khéo léo trong cách tổ chức bữa ăn đã giúp mẹ tôi giữ nhịp sống gia đình ổn định suốt mấy chục năm, dù chi tiêu thu nhập có lúc lên lúc xuống.
Đi chợ nhiều chưa chắc đã đảm bảo bữa ăn đủ đầy. Nhưng tính đúng – chia nhóm khéo – bảo quản chuẩn thì chỉ cần 2 lần đi chợ mỗi tuần, bạn vẫn có thể lo 21 bữa cơm ấm áp cho cả gia đình – vừa đủ món ngon, vừa nhẹ nhàng túi tiền.
