Các nghiên cứu đã chỉ ra, tính tự giác là một động lực nội tại mạnh mẽ. Nếu một đứa trẻ thể hiện ba dấu hiệu dưới đây, điều đó cho thấy bé có tính tự giác cao, đồng nghĩa với việc dễ dàng đạt được thành công trong tương lai. Là cha mẹ, chúng ta có thể an tâm hơn và tiết kiệm nhiều công sức trong việc nuôi dạy con.
3 dấu hiệu cho thấy con bạn có tính tự giác cao
1. Khả năng kiên nhẫn chờ đợi và trì hoãn sự thỏa mãnMột nghiên cứu tại Đại học Harvard về "sự thỏa mãn bị trì hoãn" đã chỉ ra rằng não bộ có hai hệ thống ra quyết định. Trong đó, “hệ thống nóng” sẽ phản ứng nhanh với cám dỗ, chẳng hạn như ngay lập tức ăn một viên kẹo ngon, còn “hệ thống lạnh” sẽ phân tích hợp lý, cân nhắc lợi ích dài hạn trước khi quyết định.
Trong thí nghiệm, trẻ em được chia thành hai nhóm. Nhóm thứ nhất tưởng tượng về hương vị và sự ngon miệng của kem (kích hoạt hệ thống nóng). Nhóm thứ hai tưởng tượng về hình dạng và nhiệt độ của kem (kích hoạt hệ thống lạnh).
Kết quả cho thấy trẻ tập trung vào hệ thống lạnh có khả năng chờ đợi lâu hơn và kiểm soát sự cám dỗ tốt hơn.
Trẻ có tính tự giác thường biết cách kích hoạt hệ thống lạnh để kiểm soát hành vi. Chẳng hạn, chúng sẽ ưu tiên hoàn thành bài tập về nhà trước khi chơi, hoặc kiềm chế không ăn vặt quá nhiều để giữ gìn sức khỏe.
Nếu một đứa trẻ có thể trì hoãn sự thỏa mãn, điều đó cho thấy não bộ của trẻ đã học được cách cân bằng giữa hành động bốc đồng và tư duy dài hạn, giúp ích rất nhiều cho việc học tập, công việc và cuộc sống sau này.
2. Biết lập kế hoạch và hoàn thành đúng thời hạnSở hữu mục tiêu rõ ràng và biết lên kế hoạch thực hiện là nền tảng của tính tự giác. Những đứa trẻ có tính tự giác thường có khả năng tự lập kế hoạch trong cuộc sống hằng ngày mà không cần cha mẹ nhắc nhở.
Chẳng hạn như, ngay khi đi học về, trẻ có thể tự sắp xếp lịch trình của mình: học tiếng Trung trước, sau đó làm bài tập Toán, rồi đọc sách tiếng Anh 10 phút, xong mới xem trước bài tập ngày mai.
Điều này cho thấy rằng, khi làm một nhiệm vụ phức tạp, trẻ biết cách chia nhỏ công việc thay vì cố làm tất cả cùng một lúc. Lập kế hoạch rõ ràng giúp trẻ định hướng tốt hơn, nâng cao khả năng thực hiện và tạo lợi thế cạnh tranh khi theo đuổi các mục tiêu dài hạn.
3. Biết tự đánh giá và điều chỉnh bản thânTính tự giác không chỉ là khả năng kiểm soát bản thân mà còn bao gồm sự chủ động suy ngẫm về hành vi và điều chỉnh kịp thời.
Ví dụ, trong lúc chơi xếp hình mà bị đổ, một đứa trẻ có tính tự giác sẽ suy nghĩ: "Mình không nên đặt khối ngang ở bước trước, lần sau mình sẽ thử cách khác". Trong khi đó, một đứa trẻ không có thói quen tự đánh giá sẽ chỉ biết tức giận, ném đồ chơi và bỏ cuộc.
Có thể thấy, khi có thói quen tự đánh giá, trẻ sẽ học được bài học từ những thất bại, trở nên kiên trì và không ngừng tiến bộ trên hành trình trưởng thành.
Làm thế nào để giúp trẻ phát triển tính tự giác?
Nhiều người thiếu tính kỷ luật vì cảm thấy nhiệm vụ quá khó khăn và dễ bỏ cuộc khi gặp trở ngại. Để giúp trẻ phát triển tính tự giác ngay từ nhỏ, cha mẹ có thể áp dụng "phương pháp phân chia nhiệm vụ", giúp trẻ chia nhỏ mục tiêu phức tạp thành các bước dễ thực hiện hơn. Điều này không chỉ giảm căng thẳng mà còn giúp trẻ kiểm soát tốt hơn, từ đó dần dần xây dựng thói quen tự giác.
1. Chia nhỏ nhiệm vụ để giúp trẻ không bị nản lòng
Khi đối mặt với một nhiệm vụ phức tạp, cha mẹ có thể hướng dẫn trẻ chia nhỏ thành các bước cụ thể.
Ví dụ, nhiều trẻ từng gặp khó khăn khi viết một bài luận dài 800 từ. Khi được yêu cầu bổ sung thêm nội dung, bé cảm thấy quá sức và không biết phải viết gì. Để giúp đỡ, cha mẹ nên hướng dẫn con chia nhỏ nhiệm vụ:
Bước 1: Xác định các ý chính.
Bước 2: Viết ra kế hoạch chi tiết cho từng ý.
Bước 3: Mở rộng nội dung bằng cách thêm suy nghĩ và cảm nhận cá nhân.
Bước 4: Kết nối các ý thành một bài hoàn chỉnh.
Sau khi chia nhỏ, nhiệm vụ trở nên dễ dàng hơn, trẻ sẽ có động lực hoàn thành mà không cảm thấy nản lòng.
2. Lập kế hoạch thời gian để hoàn thành tốt hơn
Sau khi chia nhỏ nhiệm vụ, cha mẹ có thể giúp trẻ lập kế hoạch thời gian hợp lý.
Nếu trẻ cảm thấy bài tập về nhà quá nhiều, hãy hướng dẫn trẻ phân chia thời gian: mỗi phần bài tập kéo dài 30 phút, nghỉ 10 phút trước khi chuyển sang phần tiếp theo. Cách làm này giúp trẻ tập trung hơn và dần phát triển kỹ năng quản lý thời gian.
3. Cha mẹ nên khen ngợi thường xuyên, tập trung vào quá trình thay vì kết quả
Khi trẻ hoàn thành từng bước nhỏ, hãy đưa ra lời khen ngợi cụ thể để khuyến khích nỗ lực của trẻ. Thay vì nói chung chung "Con giỏi lắm!", cha mẹ có thể nói rằng: "Mẹ thấy con đã rất tập trung trong 30 phút qua, điều đó thật đáng khen ngợi!"
Lời khen nên tập trung vào quá trình thay vì kết quả để khuyến khích trẻ duy trì động lực cố gắng.
4. Tạo cho trẻ thói quen suy ngẫm lại sau khi kết thúc công việc
Sau mỗi nhiệm vụ, cha mẹ có thể hướng dẫn trẻ đánh giá lại: "Con thấy phần nào làm dễ nhất?", "Có bước nào con gặp khó khăn không? Lần sau con sẽ làm khác đi thế nào?"...
Thói quen suy ngẫm giúp trẻ hiểu rõ hơn về cách làm việc hiệu quả, từ đó hình thành khả năng tự lập kế hoạch và điều chỉnh hành vi.
Tính tự giác không thể rèn luyện trong một sớm một chiều mà cần được xây dựng thông qua từng hành động nhỏ. Nếu cha mẹ giúp con học cách đặt mục tiêu, lập kế hoạch và hoàn thành nhiệm vụ, trẻ sẽ phát triển "động lực nội tại" mạnh mẽ.
*Nguồn: Aboluowang
