Từ nước giếng thành nguồn thu bạc tỷ
Một ngôi làng hẻo lánh tại huyện tự trị dân tộc Mãn Thanh Long, tỉnh Hà Bắc (Trung Quốc) thời gian gần đây trở thành tâm điểm chú ý sau khi truyền thông đại lục đăng tải các phóng sự về việc người dân đổi đời nhờ nước giếng sâu.
Theo Tân Kinh Báo (Beijing News) và một loạt báo địa phương Trung Quốc, hoạt động lọc vàng từ nước giếng xuất hiện rải rác từ nhiều năm trước nhưng bùng nổ mạnh trong hai năm gần đây, đặc biệt tại thôn Thanh Hà Duyên thuộc xã Lương Thủy Hà.
Một chiếc xô sắt dùng để bơm nước trong nhà của một người dân ở làng Thanh Hà Yến. (Ảnh: Tin tức Bắc Kinh)
Người dân khoan giếng sâu hàng chục mét, lắp máy bơm công suất lớn rồi dẫn nước qua thùng chứa than hoạt tính là vật liệu có khả năng hấp phụ kim loại quý. Khi than bão hòa, họ tiến hành nung hoặc đưa đi tinh luyện để thu vàng.
Một số người dân được báo Trung Quốc phỏng vấn cho biết mỗi mẻ có thể thu vài chục gram vàng, trị giá hàng chục nghìn nhân dân tệ. Những hộ làm quy mô lớn thậm chí công bố mức thu nhập hàng năm có thể lên tới 400.000 tệ, tương đương hơn 1,48 tỷ đồng.
Anh Trương Hạo Tường, cư dân trong làng, nói với phóng viên Trung Quốc: "Giờ giếng nào cũng được gọi là giếng hút vàng. Nhà nào cũng khoan giếng, cũng dựng máy bơm để tìm vận may của mình".
Thu nhập cao nhưng kéo theo hệ lụy môi trường
Tuy nhiên, nhiều tờ báo Trung Quốc cảnh báo hiện tượng đổi đời bằng nước giếng sâu đang gieo rắc rủi ro lớn. Tân Kinh Báo ghi nhận phần lớn các giếng này đều không có giấy phép khai thác nước ngầm, nhưng mỗi giờ có thể rút hàng chục tấn nước.
Ở thôn Thanh Hà Yến, có thể thấy những thùng sắt được đặt bừa bãi. Bên cạnh chúng là những ống đen bao quanh nhiều ống có độ dày khác nhau, kéo dài từ bên trong tường sân và biến mất dưới lòng đất. (Ảnh: Tin tức Bắc Kinh)
Hệ quả không tránh khỏi: nhiều hộ dân sống bằng giếng sinh hoạt bình thường cho biết nước đã cạn kiệt, nguồn nước bị suy giảm nhanh chóng. Một số gia đình phải chi hơn 80.000 tệ/năm (gần 288 triệu đồng) tiền điện chỉ để vận hành máy bơm và hệ thống lọc tự chế.
Ngoài ra, nước thải sau lọc than hoạt tính thường được xả thẳng ra môi trường, gây nguy cơ ô nhiễm kim loại nặng nếu trong nước ngầm có lẫn các hợp chất chứa vàng hoặc hóa chất tồn dư từ việc khai thác mỏ trước đây.
Khu vực này trước kia từng có một mỏ vàng khai thác bằng công nghệ hòa tách đống. (Ảnh: Tin tức Bắc Kinh)
Theo ông Tô Đức Thần, nhà nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Địa chất Trung Quốc, khu vực này trước kia từng có một mỏ vàng khai thác bằng công nghệ hòa tách đống, sử dụng hóa chất và than hoạt tính.
Ông cho biết với báo Trung Quốc: "Không loại trừ khả năng hóa chất và hợp chất chứa vàng từ thời khai thác đã ngấm vào tầng nước ngầm. Nhưng việc hút nước hàng loạt như hiện nay có thể gây suy kiệt mạch nước và làm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng."
Chính quyền Trung Quốc vào cuộc nhưng khó xử lý triệt để
Theo nhiều bản tin, chính quyền huyện Thanh Long đã yêu cầu chấm dứt ngay hoạt động lọc vàng bằng nước giếng, đồng thời tháo dỡ một số thiết bị vi phạm và xử phạt các hộ đào giếng trái phép.
Tại một cơ sở luyện vàng ở một thị trấn khác thuộc huyện Thanh Long, phóng viên nhìn thấy một lớp bột đen dày bao phủ mặt đất bên ngoài. (Ảnh: Tin tức Bắc Kinh)
Tuy vậy, các phóng viên Trung Quốc khi trở lại thôn Thanh Hà Duyên vẫn ghi nhận không ít hộ gia đình tiếp tục âm thầm khoan thêm giếng mới, thậm chí nâng cấp máy bơm để tăng sản lượng nước hút lên mỗi ngày. Điều này cho thấy việc quản lý còn gặp nhiều thách thức, trong khi lợi nhuận từ nguồn nước sâu vẫn quá hấp dẫn để người dân dễ dàng từ bỏ.
Trên mạng xã hội Trung Quốc, nhiều bình luận bày tỏ lo ngại rằng: "Vàng có thể giúp một vài người giàu lên, nhưng nước ngầm mất đi thì cả làng sẽ phải trả giá."
Dù nước giếng sâu đang đem lại khoản thu nhập chưa từng có, tương lai của ngôi làng vẫn phụ thuộc vào việc ngành chức năng Trung Quốc có thể kiểm soát và xử lý triệt để hiện tượng này hay không.
