Năm 2019, người đàn ông họ Trương (77 tuổi) qua đời tại Ninh Ba, tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc. Người vợ đầu của ông đã mất từ năm 1995, để lại ông sống lặng lẽ trong căn nhà nhỏ suốt một thời gian dài. Sau 10 năm cô đơn, vào năm 2005, ông Trương gặp một người phụ nữ tốt bụng và chu đáo họ Hàn. Cả 2 nảy sinh tình cảm và quyết định đi đến hôn nhân.
Cuộc sống của họ tuy không giàu có nhưng bình yên. Bà Hàn không chỉ chăm sóc chồng tận tình trong những năm tháng tuổi già mà còn quan tâm, giúp đỡ các con riêng của ông Trương trong sinh hoạt hàng ngày. Mối quan hệ gia đình tưởng chừng hòa thuận, cho đến khi ông Trương đột ngột qua đời vào năm 2019.
Sau tang lễ, khi nỗi đau mất chồng còn chưa nguôi ngoai, bà Hàn bất ngờ bị các con riêng yêu cầu phải rời khỏi căn nhà mà hai vợ chồng đã sống chung gần một thập kỷ. Bà ngỡ ngàng khi biết ông Trương đã lập di chúc để lại toàn bộ tài sản, bao gồm căn nhà và 1,4 triệu NDT (hơn 5 tỷ đồng) tiền tiết kiệm cho các con riêng, mà không để lại cho bà bất kỳ phần nào. Bà Hàn cho rằng điều đó không công bằng, bởi bà đã gắn bó và chăm sóc ông suốt nhiều năm, góp phần duy trì cuộc sống và tổ ấm của gia đình. Khi bà kiên quyết không chịu rời đi, các con riêng của ông Trương đã nộp đơn khởi kiện, yêu cầu tòa án buộc bà phải dọn khỏi nhà.
(Ảnh minh họa)
Năm 2021, Tòa án Nhân dân thành phố Ninh Ba đã mở phiên xét xử vụ án. Sau khi xem xét toàn bộ hồ sơ và lời khai của các bên, hội đồng xét xử nhận định rằng căn nhà là tài sản do ông Trương sở hữu trước khi qua đời và được để lại cho các con theo di chúc. Tuy nhiên, từ khi kết hôn đến lúc ông Trương mất, bà Hàn đã cùng ông sinh sống trong căn nhà đó với tư cách là vợ hợp pháp.
Theo quy định của Bộ luật Dân sự Trung Quốc, khi một bên vợ hoặc chồng qua đời, người còn lại nếu không có nơi ở khác vẫn có quyền cư trú tại căn nhà đó, và quyền này không mất đi do cái chết của người phối ngẫu.
Tòa khẳng định, bà Hàn không có quyền sở hữu căn nhà, nhưng có quyền cư trú hợp pháp được pháp luật bảo vệ. Các con của ông Trương dù là người thừa kế tài sản nhưng khi thực hiện quyền của mình, họ phải tôn trọng quyền lợi cư trú và sinh hoạt của người còn sống, trong trường hợp này là bà Hàn.
Bên cạnh đó, tòa chỉ rõ rằng căn nhà này không do các con ông Trương tự mua mà là tài sản họ được thừa kế từ cha. Vì vậy, khi nhận di sản, họ phải tiếp nhận cả quyền và nghĩa vụ gắn liền với tài sản, bao gồm quyền cư trú hợp pháp của người đang sinh sống trong đó.
(Ảnh minh họa)
Ngoài vấn đề tài sản, tòa án cũng viện dẫn quy định về nghĩa vụ cấp dưỡng trong Bộ luật Dân sự Trung Quốc. Theo đó, nếu cha hoặc mẹ kế đã hoàn thành nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dạy con riêng, thì con riêng có nghĩa vụ cấp dưỡng cho cha mẹ kế, kể cả sau khi người cha hoặc mẹ ruột qua đời. Trong trường hợp này, bà Hàn không chỉ chăm sóc ông Trương mà còn chăm lo cho cả các con riêng của ông, nên họ phải có trách nhiệm cấp dưỡng và chăm sóc bà khi bà không còn khả năng lao động.
Hội đồng xét xử cũng nhấn mạnh rằng, việc các con riêng đòi đuổi bà Hàn, một người già yếu, không có tài sản, không nơi nương tựa ra khỏi nhà là hành vi trái với nguyên tắc đạo đức xã hội và tinh thần nhân đạo của pháp luật Trung Quốc.
Phán quyết cuối cùng của tòa án tuy không trao cho bà Hàn quyền sở hữu tài sản, nhưng công nhận bà có quyền được tiếp tục sống trong căn nhà của chồng quá cố và được hưởng sự bảo vệ về cư trú, sinh hoạt. Khi nghe thẩm phán đọc bản án, bà Hàn bật khóc nức nở. Sau gần hai năm bị coi như người ngoài cuộc trong chính ngôi nhà của mình, cuối cùng bà đã được pháp luật thừa nhận và bảo vệ.
(Theo Baijiahao)
