Không lâu trước đây, tình cờ tôi xem được một đoạn phỏng vấn của diễn viên Mã Y Lợi, cô nói rằng: Con người có năng lượng riêng. Nếu bạn luôn thở dài, luôn cảm thấy "tại sao mình lại xui xẻo thế", thì bạn sẽ càng ngày càng xui xẻo hơn.
Nếu có người mắng bạn, mà bạn vì điều đó giận suốt một năm trời, thì người đó coi như đã mắng bạn suốt một năm.
Nếu có người công kích bạn, mà bạn không để tâm, thì người đó sẽ biến mất.
Quan sát kỹ sẽ thấy, trong cuộc sống thực tế, những người dễ lo âu, lâu dài chìm trong cảm xúc tiêu cực, càng sống càng không vui, thường đều đã trải qua những điều tương tự. Vì một lời nhận xét buột miệng của người khác, mà day dứt mãi không thôi, tờ lịch này lật sang tờ lịch khác, vẫn không thể nuốt trôi cơn giận ấy.
Mỗi ngày đều bị bao vây bởi những người và chuyện tồi tệ, không vượt qua được, không buông bỏ được, không quên nổi, cuối cùng cạn kiệt toàn bộ sức lực.
Xét đến tận gốc, thật ra đều là do bản thân có một thói quen không lành mạnh: nghĩ ngợi quá mức đến kiệt quệ.
01 - Căn nguyên nỗi đau khổ của một người: Thói quen tự tiêu hao năng lượng nội tâm
Nhà văn người Trung Quốc, Dư Hoa, từng nói một câu thế này: "Nhiều người cảm thấy mình như đã rơi vào đường cùng, nhưng thực ra có thể là cảm xúc của bạn đang rơi vào ngõ cụt, chứ không phải cuộc đời bạn."
Trong đời, có quá nhiều chuyện càng nghĩ nhiều thì nỗi sợ trong lòng càng lớn, và ảnh hưởng đến tinh thần cũng như trạng thái sống lại càng nghiêm trọng. Nhiều lúc, bạn tưởng phía trước đã không còn lối đi, nhưng thật ra chỉ là chính bạn đã tự làm cho suy nghĩ của mình rối ren, không vượt qua nổi rào cản trong lòng.
Cái gọi là "nghĩ nhiều đến kiệt quệ", nói một cách đơn giản là cứ mãi nghĩ về chuyện đã qua, hoặc ngày ngày lo lắng về kết quả chưa xảy ra, vì những việc không mấy quan trọng mà tự giày vò bản thân.
Lâu dần, không những sống càng lúc càng mệt mỏi, mà còn sống sai hướng, khiến cuộc đời sa lầy trong vũng bùn.
Không lâu trước, khi về nhà, tôi tình cờ gặp bác Trần – một người hàng xóm – đến chơi. Trước đây mẹ tôi từng kể, bác Trần thường hay sang nhà để tâm sự chuyện gia đình lặt vặt. Khi còn trẻ, bác thường cãi nhau với chồng vì những chuyện vụn vặt, sau đó lại đi kể khắp nơi rằng mình lấy nhầm người, nửa đời người chưa từng có được ngày nào yên ổn. Sau khi con trai đi làm, bác lại hay ghen tỵ với con cái nhà người khác có công việc tốt, còn con mình dù học đại học nhưng cuối cùng cũng chỉ là người làm thuê.
Thực tế thì kinh tế nhà bác khá hơn không ít người xung quanh, thu nhập con trai cũng ổn, ngành nghề phát triển khá tốt, nhưng dù người khác có khuyên nhủ thế nào, bác vẫn luôn cảm thấy mình khổ, chỗ nào cũng không bằng ai. Đến khi con trai lập gia đình, bác lại thường xuyên than phiền với hàng xóm, lời nói bóng gió cho thấy con dâu khó gần, thậm chí chỉ vì tiếng bát đũa lớn một chút khi dọn dẹp bếp, bác cũng nghĩ ngợi rất nhiều.
Những năm qua, bác luôn thấy nhà người khác hào nhoáng, còn cuộc sống của mình thì đầy những chuyện vụn vặt bừa bộn, gần như ngày nào cũng khóc lóc, lâu dần còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.
Nghĩ kỹ thì, không có chuyện gì là không thể vượt qua, điều không vượt qua nổi thực ra chính là tâm trạng đau khổ của bản thân. Thường xuyên nghĩ quá nhiều sẽ hình thành nên thói quen tự tiêu hao nội tâm, và đó chính là cội nguồn của đau khổ.
Tiến sĩ ngành công nghệ sinh học Doãn Dã từng kể lại một trải nghiệm của chính mình: Có khoảng thời gian anh làm nghiên cứu mà mãi không có được dữ liệu như ý, nên tâm trạng vô cùng sa sút.
Những ngày đó, vì nỗi đau tinh thần và áp lực cảm xúc, cơ thể anh bắt đầu có triệu chứng khó chịu, thường xuyên đau ngực, tóc cũng rụng nhiều. Nghe theo lời khuyên của những người xung quanh, anh quyết định điều chỉnh lại tâm trạng, tạm dừng thí nghiệm, ra ngoài hòa mình vào thiên nhiên.
Trong khoảng thời gian đó, anh buông bỏ những suy nghĩ rối ren, những nút thắt trong lòng dần được cởi bỏ, năng lượng tiêu cực cũng dần tan biến, sinh lực một lần nữa tràn đầy.
Về sau khi nói đến cách xử lý cảm xúc, Doãn Dã chia sẻ: "Gà gáy thì trời sáng, nhưng gà không gáy thì trời vẫn sáng. Con người đừng quá coi trọng những chuyện không thể kiểm soát. Hãy yêu thương bản thân, cơ thể bạn còn biết cách bảo vệ bạn hơn chính bạn."
Cổ nhân cũng thường nói: tức giận hại gan, buồn thương hại phổi, lo nghĩ hại tỳ, sợ hãi hại thận, uất ức hại tim.
Nội hao lâu ngày, chính là mặc nhiên cho phép tâm hồn mình chứa đầy rác rưởi, nếu không kịp thời dọn dẹp, sớm muộn gì cũng tổn hại đến bản thân. Đừng để cuộc sống bị bóng tối bao trùm nữa, nhất định phải sớm từ bỏ thói quen xấu là "nghĩ ngợi quá mức đến kiệt sức". Chỉ khi dọn sạch rác trong lòng, ta mới có thể tích lũy được nhiều năng lượng tích cực hơn, tiếp sức cho chặng đường đời phía trước.
02 - Người thật sự thông minh: Không vội vàng, không tức giận, sống là chính mình
Tại sao con người luôn cảm thấy đặc biệt mệt mỏi? Người dẫn chương trình Trương Việt từng nói: "Bởi vì trong lòng chúng ta chứa đầy do dự, lo lắng, nghi ngờ bản thân, sốt ruột, bất an... nên bạn mới thấy đặc biệt mệt mỏi."
Khi bước đi giữa thế gian, bạn càng để tâm đến điều gì, thì lại càng dễ bị điều đó trói buộc. Bạn làm việc gì cũng để ý ánh mắt người khác, luôn giữ tâm lý "sĩ diện là trên hết", thì bạn sẽ sống mãi trong ánh nhìn của người khác, mãi mãi bị thể diện ràng buộc.
Bạn thường vì đánh giá của người ngoài mà rơi vào cái bẫy tự chứng minh bản thân, cứ mãi giải thích chính mình, thì rất dễ bị chi phối bởi một câu nói của người khác, sống một cách khó khăn từng bước một.
Người thật sự thông minh, sớm đã cùng với tuổi tác mà rèn luyện được năng lực tự chữa lành. Họa sĩ nổi tiếng người Trung Quốc Hoàng Vĩnh Ngọc thường được gọi là "lão ngoan đồng", cả đời ông đã đi qua gần một thế kỷ, quan niệm sống phóng khoáng và rộng mở của ông khiến rất nhiều người được truyền cảm hứng.
Từng có một bạn trẻ hỏi ông trên mạng: "Trong cuộc đời ông, điều gì khiến ông tự hào và điều gì khiến ông thất vọng nhất?". Ông thản nhiên trả lời: "Cả đời tôi chẳng có gì để tự hào hay thất vọng cả, vì tôi chưa bao giờ đánh mất bản thân."
Dù ở độ tuổi nào, ông cũng chưa từng từ bỏ việc theo đuổi những điều mình yêu thích – chỉ để có thể "chơi thật vui" trong cuộc đời này. Năm 50 tuổi thi bằng lái xe; năm 70 tuổi ra ngoài vẽ ký họa, có khi ngồi vẽ liền hơn mười tiếng đồng hồ; năm 80 tuổi làm người mẫu ảnh bìa cho tạp chí thời trang; đến năm 90 tuổi vẫn thường tự lái xe đi chơi… Chính vì sự kỹ lưỡng trong chất lượng cuộc sống như thế cũng khiến ông nhận về không ít lời dị nghị, nhưng ông chẳng bận tâm người khác đánh giá ra sao.
Trong mắt Hoàng Vĩnh Ngọc, đời người giống như một cuộc thi chạy 10.000 mét, nếu có người chê dáng chạy của bạn xấu, thì cứ chạy xa hơn chút – chạy xa rồi sẽ không nghe thấy nữa.
Có người bôi nhọ tác phẩm của ông là "sùng bái phương Tây", thậm chí vẽ tranh để bôi nhọ hình ảnh ông, nhưng ông cũng không phí thời gian để đáp trả. Trong mắt ông, có quá nhiều việc đáng làm mà còn chưa kịp làm, hà tất phải tốn thời gian để ghét những người không quan trọng?
Tạp chí Nhân vật khi phỏng vấn ông từng viết: "Ông có một sức mạnh nội tâm vô cùng to lớn – vượt lên thời đại, vượt lên số phận, vượt lên cả nỗi đau – lớn đến mức có thể xoay chuyển kết cục, biến bi kịch thành hài kịch, biến khổ đau thành chuyện để cười."
Nghĩ kỹ lại, đó chính là cảnh giới cao nhất trong cách làm người xử thế: khi đã rèn được một nội tâm vững vàng, tinh thần sẽ không còn bị dày vò.
Đối diện với mỗi thay đổi trong cuộc sống, không hấp tấp, không hoảng sợ, gặp núi mở đường, gặp nước bắc cầu – giữ vững lòng mình thì chuyện khó cũng sẽ qua.
Với mọi được mất trong đời, nên bớt tính toán. Việc gì nhìn quá nặng, đều sẽ đè thêm một tảng đá lên tim.
Học giả văn hóa Vương Lập Quần từng nói một quan điểm: "Bi kịch của đời người, thường bắt đầu từ sự mất cân bằng nội tâm; bóng tối của số phận bắt nguồn từ những đám mây mù trong lòng. Chính nội tâm của bạn bị che phủ trước, rồi sau đó mới xảy ra những điều bất hạnh."
Sống đến một độ tuổi nhất định, có thể buông bỏ sĩ diện, dứt bỏ oán khí, biết tiếp thêm năng lượng cho cuộc sống, và gặt hái được những điều thực sự có giá trị – như vậy mới có thể làm phong phú nội hàm, và hoàn thiện bản thân.
03 - Sau tuổi trung niên, chỉ có thể tự cứu mình để chữa lành mọi thứ
Sau khi bước vào tuổi trung niên, đâu mới là cách dưỡng sinh tốt nhất?
Nhà báo Chu Dật Quân từng nói: "Người biết dưỡng sinh không phải là người ăn bao nhiêu thuốc bổ, hay ngủ bù sau những đêm mất ngủ.
Mà là người chẳng để tâm tới những chuyện đáng để dằn vặt – những thứ ấy vứt bỏ được thì hãy bỏ đi." Đúng như cô nói, một người nếu không cố chấp khi gặp chuyện, trong mắt họ sẽ chẳng có điều gì làm tiêu hao nguyên khí, như vậy, chuyện gì cũng có thể vượt qua.
Sau tuổi trung niên, biết buông bỏ cảm xúc đúng lúc trước những con người và sự việc sai lầm, rút lui càng sớm càng tốt, đó chính là cách chữa lành nỗi đau hiệu quả nhất. Thay vì để mình hao mòn trong những cảm xúc tiêu cực lặp đi lặp lại hằng ngày, chi bằng chuyển mình sang trạng thái "tiêu hao thấp", bắt đầu một cuộc sống mới.
Nếu bạn muốn điều chỉnh tâm thái, làm lắng đọng bản thân, thoát khỏi những cảm xúc tiêu cực như lo âu, bi quan, phiền muộn... thì hãy thử 6 cách hiệu quả do Nhân dân Nhật báo của Trung Quốc gợi ý:
(1) Ngừng đắm chìm trong điện thoại, học cách chặn lọc thông tin vô ích
Điện thoại thường chứa đủ loại thông tin hỗn tạp. Nếu quan sát kỹ sẽ thấy, phần thực sự liên quan đến cuộc sống hiện tại của bạn rất ít.
Chỉ khi biết chặn lại những điều không quan trọng, bạn mới có thể đưa sự chú ý trở lại cuộc sống có ý nghĩa. Biết rời xa thế giới ảo phù phiếm, bạn mới có thể cảm nhận vẻ đẹp bền bỉ và bình dị trước mắt.
(2) Ngừng quá nhạy cảm, đừng quá để ý cái nhìn của người khác
Chỉ vì một câu nói vô tình của người khác mà suy đi nghĩ lại cả ngày, đến tối vẫn còn canh cánh trong lòng, trằn trọc không ngủ được – thật sự là tự chuốc lấy khổ.
Người quá nhạy cảm, trước hết là tổn thương chính hệ thần kinh của mình. Ở đời, bạn không thể kiểm soát miệng lưỡi thiên hạ, thì hãy học cách bảo vệ trái tim của mình.
(3) Ngừng so sánh mọi nơi, tập trung vào nhịp sống của chính mình
Có biết bao người, trong cuộc sống luôn thích so đo với người bên cạnh – hết so nhà, rồi đến xe, rồi đến vợ chồng, con cái...
So qua so lại, nếu mình "thắng" thì vênh váo tự đắc; nếu mình "thua" thì đố kỵ căm ghét. Đừng bao giờ quên, trạng thái sống tốt nhất chỉ gói gọn trong bốn chữ: "Tri túc thường lạc" – biết đủ thì sẽ luôn vui.
(4) Ngừng chìm đắm trong quá khứ, đừng quá lo lắng về tương lai
Chuyện đã qua thì đã xảy ra rồi, nghĩ nhiều cũng vô ích; chuyện tương lai thì chưa đến, lo trước cũng chỉ khiến phiền não thêm.
Ngày nào cũng sống trong lo lắng được mất, sớm muộn cũng sinh bệnh cả thể xác lẫn tinh thần. Hãy tin rằng: Mọi mất mát rồi sẽ trở lại theo cách khác; cuối cùng, mọi sự đều là sự sắp xếp tốt nhất.
(5) Ngừng kìm nén cảm xúc, hãy tìm lối thoát cho những cảm xúc tiêu cực
Cảm xúc giống như rác – tích càng nhiều trong lòng thì bước đi càng nặng nề.
Khi buồn khổ, hãy thử tìm bạn bè hoặc người thân để trò chuyện, hoặc vận động, leo núi, luyện chữ, nấu ăn... Luôn luôn sẽ có một việc, sẽ có một cách, giúp bạn phục hồi lại năng lượng sống.
(6) Ngừng giao du vô nghĩa, học cách tận hưởng sự cô độc chất lượng cao
Nửa đời còn lại, không cần phải cố gắng mở rộng các mối quan hệ bằng cách chen vào những vòng tròn không phù hợp với mình.
Với những mối quan hệ sai lầm, nên sớm buông bỏ; với những người tồi và chuyện tồi, hãy dừng lỗ càng sớm càng tốt. Những ngày tháng sau này, hãy học cách vun vén cuộc sống, làm phong phú tâm hồn trong sự cô độc, và tìm được sự bình yên trong tĩnh lặng.
04
Có người từng hỏi nhà đầu tư Charlie Munger: "Bí quyết để sống lâu và hạnh phúc là gì?"
Ông suy nghĩ một chút rồi trả lời: "Rất đơn giản: không ghen tị, không oán hận, giữ tâm trạng vui vẻ."
Đừng mãi vướng bận với những phiền não của mình, hãy ở bên những người bạn tin tưởng, làm những việc bạn nên làm – những điều đơn giản ấy đều có thể khiến cuộc sống của bạn trở nên tốt đẹp.
Trên hành trình đi đến tuổi già, xin hãy chăm sóc tốt tâm trạng của chính mình, nuôi dưỡng cuộc sống một cách phong phú, tận hưởng trọn vẹn từng khoảnh khắc, biến những ngày tháng giản dị trở thành vẻ đẹp rực rỡ nhất.
