Từ nỗi lo “tiền không kịp xoay” đến quyết định thử nghiệm
Tôi 47 tuổi, là mẹ hai con sống ở Hà Nội. Thu nhập gia đình khoảng 25 triệu đồng/tháng, bao gồm lương, một khoản dạy thêm của chồng và một số việc làm thêm nhỏ. Trong nhiều năm, tôi luôn giữ thói quen để khoảng 60–70% thu nhập ở dạng tiền mặt trong nhà: phong bì, tủ sắt, ngăn kéo… phần còn lại mới gửi tiết kiệm ngân hàng.
Lý do rất đơn giản: Tôi sợ “khi cần tiền gấp” mà không có sẵn, phải rút trước kỳ hạn bị mất lãi. Nhưng càng để nhiều tiền mặt, tôi càng nhận ra một vấn đề:
- Mỗi tháng, tôi dễ “rút ra tiêu” hơn vì không có rào cản.
- Tiền mặt mất giá theo lạm phát và không sinh lãi.
- Có nguy cơ mất mát, rủi ro (trộm cắp, cháy nổ…).
Năm 2024, tôi quyết định thử nghiệm 1 năm : Chia thu nhập hàng tháng thành hai kênh rõ rệt để xem thực tế thế nào.
Cách tôi phân bổ tiền trong 12 tháng thử nghiệm
Tôi áp dụng nguyên tắc 5–2–3: ( 50% chi tiêu thiết yếu, 20% tích lũy, 30% bảo hiểm/dự phòng) để kiểm soát tổng thể, sau đó trong phần “tích lũy” chia thành hai kênh: T iền mặt và tiền gửi tiết kiệm .
| Khoản mục | Tỷ lệ | Số tiền (trên thu nhập 25 triệu/tháng) | Hình thức |
|---|---|---|---|
| Chi tiêu thiết yếu | 50% | 12.500.000 VNĐ | Tiền mặt hàng tháng |
| Tích lũy (quỹ tiết kiệm/đầu tư nhỏ) | 20% | 5.000.000 VNĐ | Chia đôi: 2,5 triệu giữ tiền mặt / 2,5 triệu gửi tiết kiệm |
| Bảo hiểm & dự phòng | 30% | 7.500.000 VNĐ | Đóng bảo hiểm định kỳ, dự phòng rủi ro |
Mỗi tháng tôi đều ghi lại chi tiết số tiền ở hai kênh, cuối tháng đối chiếu số dư.
Những gì tôi nhận thấy sau 6 tháng đầu
1. Ưu điểm của giữ tiền mặt
- Luôn sẵn sàng cho các khoản chi đột xuất: sửa xe, đóng học cho con, quà biếu.
- Không lo thủ tục, không phải “rút trước hạn”.
- Cảm giác “an toàn” khi biết tiền ở ngay cạnh mình.
2. Nhược điểm của giữ tiền mặt
- Dễ tiêu hơn: khi có khoản “hứng thú” như mua đồ gia dụng, tôi chỉ việc mở phong bì.
- Tiền mặt bị “mất giá” từng ngày, trong khi lãi ngân hàng tăng.
- Rủi ro giữ nhiều tiền mặt trong nhà là có thật.
3. Ưu điểm của gửi tiết kiệm
- Được lãi đều đặn, dù không cao nhưng hơn hẳn để tiền ở nhà.
- Tạo “rào cản tâm lý”: muốn rút phải ra ngân hàng hoặc dùng app, nên bớt tiêu impulsive.
- Có thể chọn kỳ hạn linh hoạt (1 tháng, 3 tháng) phù hợp.
4. Nhược điểm của gửi tiết kiệm
- Không xoay kịp khi phát sinh khoản chi gấp ngoài dự kiến.
- Nếu rút trước kỳ hạn, lãi gần như bằng 0.
- Mỗi lần gửi nhỏ lẻ cảm thấy “phiền” nếu không dùng app.
Bài học lớn nhất sau 1 năm
Sau 12 tháng vừa giữ tiền mặt, vừa gửi tiết kiệm song song, tôi nhận ra:
- Không có phương án “tuyệt đối”: Giữ hết tiền mặt dễ mất giá, gửi hết tiết kiệm dễ bị “kẹt” khi cần tiền gấp.
- Chia tỷ lệ mới là chìa khóa: Tôi điều chỉnh lại để chỉ giữ khoảng 1–2 tháng chi tiêu thiết yếu bằng tiền mặt , còn lại chuyển sang gửi tiết kiệm kỳ hạn ngắn.
- Quản lý bằng “3 tài khoản” thay vì 1 chỗ: Một tài khoản chi tiêu, một tài khoản dự phòng ngắn hạn (gửi tiết kiệm không kỳ hạn hoặc kỳ hạn 1 tháng), một tài khoản tích lũy dài hạn.
Bảng điều chỉnh sau thử nghiệm:
| Khoản mục | Số tiền/tháng | Hình thức |
|---|---|---|
| Quỹ chi tiêu 2 tháng dự phòng | 25 triệu (1 lần) | Tiền mặt tại nhà/tài khoản thanh toán |
| Quỹ dự phòng ngắn hạn | 5 triệu/tháng | Gửi tiết kiệm kỳ hạn 1 tháng |
| Quỹ tích lũy dài hạn | 5–7 triệu/tháng | Gửi tiết kiệm kỳ hạn 3–6 tháng |
Nhờ vậy, tôi vừa có “đệm” tiền mặt cho các trường hợp khẩn cấp, vừa để phần lớn tiền “làm việc” trong ngân hàng .
5 nguyên tắc tôi rút ra – chị em nên áp dụng
1. Giữ tiền mặt vừa đủ : Khoảng 1–2 tháng chi tiêu thiết yếu. Đừng để “nhàn rỗi” quá nhiều ở nhà.
2. Chọn kỳ hạn tiết kiệm linh hoạt : Thay vì 12 tháng, chia nhỏ thành 1–3 tháng để có thể xoay vòng khi cần.
3. Tạo “rào cản” tiêu tiền : Khi tiền ở ngân hàng, bạn sẽ cân nhắc hơn trước khi rút.
4. Đặt mục tiêu cho từng khoản : Quỹ du lịch, quỹ học phí, quỹ dự phòng… để biết “tiền này cho việc gì”.
5. Định kỳ rà soát và điều chỉnh : Mỗi 3–6 tháng xem lại tỷ lệ tiền mặt – tiết kiệm để phù hợp với thu nhập, giá cả, hoàn cảnh.
Câu chuyện nhỏ: Từ “căng” đến “nhàn”
Tháng 3/2024, chồng tôi bất ngờ phải nhập viện vì tai nạn nhỏ. Trước đây tôi sẽ lo lắng xoay tiền, nhưng nhờ đã giữ quỹ dự phòng ngắn hạn + tiền mặt 2 tháng chi tiêu , tôi chi trả được viện phí ngay mà không phải rút tiết kiệm dài hạn. Khi nhận bồi hoàn bảo hiểm, tôi lại bổ sung trở lại quỹ.
Sáu tháng sau, chúng tôi dùng phần lãi tiết kiệm để mua bảo hiểm sức khỏe bổ sung cho cả gia đình. Nếu vẫn giữ thói quen “để tiền ở nhà” như trước, chắc chắn tôi không có khoản này.
Nhìn rộng hơn: Đừng chỉ nghĩ “giữ hay gửi”
Qua thử nghiệm, tôi thấy câu hỏi “giữ tiền mặt hay gửi tiết kiệm” không phải là hoặc – hoặc mà là cả hai nhưng theo tỷ lệ thông minh .
- Giữ tiền mặt để xoay xở nhanh trong ngắn hạn.
- Gửi tiết kiệm để bảo toàn và sinh lãi cho trung và dài hạn.
- Tận dụng công cụ ngân hàng: tài khoản thanh toán, tiết kiệm trực tuyến, gói linh hoạt.
Chỉ khi có kế hoạch và kỷ luật , tiền mới “ngủ yên” mà vẫn sinh lời.
Kết luận: Tư duy mới cho tuổi trung niên
Ở tuổi trung niên, tài chính không còn đơn thuần là “có bao nhiêu tiêu bấy nhiêu” mà là phân bổ hợp lý để vừa an toàn vừa sinh lợi . Bài học lớn nhất tôi rút ra sau 1 năm thử cả hai cách:
- Đừng để tiền nằm yên ở nhà nhiều quá, nó mất giá từng ngày.
- Đừng “nhốt” hết tiền vào ngân hàng dài hạn để rồi kẹt khi cần.
- Hãy chia tỷ lệ linh hoạt giữa tiền mặt và tiết kiệm, gắn với mục tiêu rõ ràng.
Nhờ áp dụng nguyên tắc này, tôi không còn căng thẳng mỗi khi phát sinh khoản chi lớn, mà còn thấy mình “giàu” hơn – không phải vì thu nhập tăng, mà vì tư duy quản lý tiền đã khác .
