Chính quyền Tổng thống Trump qua hai nhiệm kỳ cho thấy có những tiến triển rõ nét về quan điểm đối với ngành hàng này. Cho đến nay, ông Trump vẫn bảo lưu quan điểm đây là ngành hàng cần được bảo hộ, song song với việc thực thi các biện pháp kiểm soát thị trường và ngăn chặn giới trẻ.
Tiến triển rõ nét trong quan điểm của Tổng thống Donald Trump
Trong nhiệm kỳ đầu tiên năm 2019, ông Trump đã từng nhận định TLĐT không chỉ là một vấn đề chung của cả xã hội, mà còn đặc biệt liên quan đến giới trẻ. Đồng thời, ông cũng tuyên bố sẽ áp dụng lệnh cấm đối với các loại TLĐT có hương vị, nhấn mạnh mối quan ngại về "đại dịch" người trẻ hút TLĐT.
Tháng 12/2019, ông Trump ban hành quy định "Tobacco 21", nâng độ tuổi hợp pháp tối thiểu để sử dụng thuốc lá từ 18 lên 21. Mục tiêu là giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong giới trẻ, ngăn ngừa các vấn đề sức khỏe liên quan đến việc sử dụng sớm các sản phẩm này.
Đến năm 2020, ông Trump bắt đầu nhìn nhận tiềm năng của các sản phẩm thuốc lá mới trong việc hỗ trợ cai thuốc lá truyền thống.
Tháng 11/2024, ông thể hiện lập trường chính thức khi tuyên bố sẽ bảo hộ ngành công nghiệp này, ủng hộ các sản phẩm thuốc lá mới như một giải pháp hỗ trợ cai nghiện, nhưng vẫn giữ quy định nghiêm ngặt về độ tuổi sử dụng. Theo đó, ông Trump yêu cầu Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) tinh giản quy trình cấp phép đối với các sản phẩm này, nhằm tránh cho người dùng không tiếp cận được các sản phẩm hợp pháp, qua đó giảm thiểu thị trường chợ đen.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cam kết sẽ bảo vệ ngành công nghiệp thuốc lá mới. Ảnh: Newsweek.
Ngoài ra, ông Trump đã bổ nhiệm ông Martin Makary làm tân Ủy viên FDA và ông Jay Bhattacharya làm tân Giám đốc Viện Y tế Quốc gia (NIH). Theo đó, "Makary sẽ tập trung hóa và điều chỉnh định hướng phát triển của cơ quan này", còn "Bhattacharya sẽ tăng cường nghiên cứu về các sản phẩm nicotine thế hệ mới thay thế thuốc lá điếu và vai trò của sản phẩm này trong chiến lược giảm tác hại".
Song song đó, Tổng thống Trump cũng thể hiện quan điểm cân bằng giữa mục tiêu bảo vệ sức khỏe cộng đồng với vai trò của ngành công nghiệp thuốc lá mới. Trong chiến dịch tranh cử, ông nhấn mạnh cần bảo vệ các doanh nghiệp nhỏ trong ngành và tạo điều kiện cho người dùng tiếp cận các sản phẩm thay thế thuốc lá ít tác hại hơn. Mặt khác, ông vẫn lắng nghe từ nhiều phía, kể cả ngành công nghiệp và các nhà vận động sức khỏe, nhằm hướng tới việc đạt được sự dung hòa hợp lý, để vừa giữ quyền lợi cho người trưởng thành hút thuốc lá, đồng thời bảo vệ giới trẻ.
Tác động của ngành hàng lên xu hướng tiêu thụ thuốc lá truyền thống
Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự tiến triển trong lập trường của chính quyền Tổng thống Trump là nhờ vào những dữ liệu thực tiễn chứng minh vai trò của các biện pháp thay thế trong việc giảm tỷ lệ hút thuốc lá – mục tiêu cuối cùng của mọi quốc gia.
Theo dữ liệu được cung cấp cho Bộ Y tế Canada, doanh số thuốc lá tại nước này đã giảm từ 25,8 tỷ điếu vào năm 2018 xuống còn 23,9 tỷ điếu vào năm 2019 (~7,5%), một phần do sự phổ biến ngày càng tăng của các sản phẩm thuốc lá không khói và việc tăng giá thuốc lá.[7]
Theo dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), tỷ lệ người trưởng thành hút thuốc lá đã giảm xuống còn khoảng 11% vào năm 2022, mức thấp nhất từng được ghi nhận.
Tương tự, tại Nhật Bản – nơi có tỷ lệ tiêu thụ các loại thuốc lá mới cao nhất trong khu vực châu Á, từ năm 2015 – 2023, doanh số thuốc lá điếu đã giảm đến 52%, cùng thời điểm với sự xuất hiện của TLNN tại thị trường này.
Doanh số thuốc lá điếu tại Nhật Bản giảm đến 52% trong giai đoạn 2015-2023, cùng thời điểm xuất hiện của thuốc lá nung nóng. Nguồn: GSTHR
Còn tại Hàn Quốc, dữ liệu của chính phủ nước này cho thấy vào năm 2021, tỷ lệ hút thuốc ở nam giới Hàn Quốc từ 19 tuổi trở lên đã giảm xuống mức thấp kỷ lục là 19,3%. Vào năm 2024, tỷ lệ sử dụng thuốc lá nói chung ở thanh thiếu niên Hàn Quốc đã đạt mức thấp nhất trong 20 năm, dù nước này đã cho phép các sản phẩm thuốc lá mới.[9]
Hiện đã có nhiều bằng chứng khoa học liên quan đến thuốc lá mới trong việc hỗ trợ cai thuốc lá điếu. Theo dữ liệu của một cuộc khảo sát từ Thư viện Y khoa Quốc Gia (National Library of Medicine), có đến 71,3% người vừa hút thuốc lá điếu vừa sử dụng thuốc lá mới, cho biết rằng họ sử dụng thuốc lá mới như một phương pháp hỗ trợ để cai thuốc hoàn toàn.
Thế giới 24h: Mỹ tính giảm “sốc” thuế quan đối với Trung QuốcĐỌC NGAYDịch vụ Y tế Quốc gia Vương quốc Anh (NHS) cũng chỉ ra, những người sử dụng thuốc lá mới có khả năng cai hoàn toàn thuốc lá cao gấp 2 lần so với những người sử dụng các liệu pháp thay thế nicotine (NRT) khác.
Trở lại tình hình tại Mỹ, đến nay FDA hiện đã cho phép một số sản phẩm TLNN từ năm 2019 sau quy trình thẩm định nghiêm ngặt trên hàng triệu trang hồ sơ cũng như tự thực hiện các nghiên cứu, khảo sát trực tiếp. Tuy nhiên, quyền thương mại hóa sản phẩm này phải đi kèm với việc tuân thủ những quy định nghiêm ngặt, bao gồm hạn chế tiếp cận giới trẻ, và doanh nghiệp phải có trách nhiệm báo cáo số liệu cụ thể thường kỳ cho FDA.
Tựu trung, sự tiến triển trong lập trường của Tổng thống Donald Trump đối với ngành công nghiệp thuốc lá mới, từ thái độ tương đối thận trọng vào năm 2019 đến quan điểm ủng hộ rõ nét vào năm 2024 đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng, không chỉ đối với ngành công nghiệp này mà còn đối với các cuộc thảo luận rộng lớn hơn về chính sách kiểm soát thuốc lá.
Động thái này được dự báo có thể thúc đẩy sự đổi mới tư duy trong vấn đề kiểm soát thuốc lá và tác hại của thuốc lá, nhằm dung hòa các yếu tố bảo vệ sức khỏe cộng đồng (đặc biệt là giới trẻ), cung cấp các lựa chọn thay thế ít độc hại hơn cho người hút thuốc trưởng thành, cũng như bảo vệ lợi ích chính đáng của các bên liên quan.
Thu Hiền
