AI thật sự "thần thánh" tới mức nào?
Có những nhóm việc làm có thể lập tức bị thay thế bởi AI. Một cách công bằng mà nói, AI có thể thay thế con người làm rất nhiều công việc với năng suất tăng vọt và khả năng sai sót giảm tới mức thấp nhất. Điều này sẽ giúp giảm thiểu chi phí sản xuất, tăng sản lượng, nhưng cũng đồng nghĩa với việc hàng loạt công việc bị "khai tử" và hàng loạt nhân công thất nghiệp.
Đây là sự thật tất yếu. Hãy cùng nhìn vào một số ngành nghề sau đây: Dây chuyền lắp ráp nhà máy: Cánh tay rô-bốt của một nhà máy lắp ráp điện thoại di động có thể hoạt động suốt 24 giờ một ngày, với tỷ lệ lỗi bằng 1/10 so với con người. Và chúng không yêu cầu phải trả an sinh xã hội.
Thanh toán tại siêu thị: Sau khi một siêu thị ở Bắc Kinh chuyển sang hình thức thanh toán tự phục vụ, số lượng nhân viên thu ngân đã giảm từ 20 xuống còn 3 và những người còn lại được giao nhiệm vụ hướng dẫn người cao tuổi cách quét mã.
Dịch vụ khách hàng cơ bản: Sau khi một công ty sử dụng AI để trả lời cuộc gọi, 80% yêu cầu không cần phải chuyển đến nhân viên tổng đài và khách hàng tỏ ra rất hài lòng bởi những ý kiến của họ được giải quyết một cách nhanh chóng hơn.
Có một sự thật đau lòng rằng: 50% các vị trí như nhân viên phân loại nhanh, nhân viên thu phí đường bộ và nhân viên nhập dữ liệu có thể biến mất trong vòng năm năm. Tuy nhiên, mức lương của những kỹ thuật viên có thể sửa chữa cánh tay robot và những người hướng dẫn người cao tuổi sử dụng máy tự phục vụ đã tăng 30%.
Khủng hoảng lao động trí óc: Đừng ngồi im chờ chết!
Không chỉ thay thế những công việc chân tay đơn thuần, AI còn có thể thay thế cả những nhân lực "chất lượng cao" vốn được trọng vọng trong nhiều thập kỉ qua. Ví dụ như Kế toán: Một công ty sử dụng hệ thống AI để tự động nộp thuế. Ba nhân viên tài chính được giảm xuống còn một, và những người còn lại chịu trách nhiệm xử lý "các vấn đề phức tạp mà hệ thống không thể xử lý".
Nhân viên dịch thuật cũng không nằm ngoài cơn bão sa thải. Nhiều công ty thương mại nước ngoài đã và đang sử dụng AI để dịch hợp đồng, việc này khiến khối lượng công việc được giải quyết nhanh hơn và ít sai sót hơn. Nhà thiết kế ư? Một nền tảng thương mại điện tử sử dụng AI để tạo các trang chi tiết và một nửa số họa sĩ trẻ đã bị sa thải.
Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận rằng: Dữ liệu từ một trang web tuyển dụng cho thấy các vị trí nhân viên văn phòng cơ bản đã giảm 40%, nhưng các vị trí "huấn luyện viên AI" đã tăng 300%. Sự chênh lệch thu nhập giữa chủ cửa hàng tạp hóa ghi chép sổ sánh bằng tay và người bán hàng rong sử dụng AI để phân tích luồng khách hàng là gấp ba lần.
Để "sinh tồn", hãy ghi nhớ 3 điều AI không bao giờ học được
Máy móc có thể đưa ra những số liệu chính xác, nhưng nó không có cảm xúc như con người. Và đôi khi những cảm xúc đó lại mang tới những giá trị tương tác nhất định, khiến cho con người cảm thấy thoải mái, tin tưởng và vui vẻ và hạnh phúc hơn. Ví dụ: một viện dưỡng lão đã thử nghiệm một robot bầu bạn ngoài trời, nhưng những người già đều phản đối: "Nó sẽ không bí mật cho tôi kẹo, cũng không mắng tôi vì uống thuốc mà không được phép".
Trong phòng phát sóng trực tiếp ở Hàng Châu, người dẫn chương trình AI đã thay đồ trong 3 giây mà không mắc lỗi nào, nhưng người hâm mộ lại thích xem khoảnh khắc ngượng ngùng khi son môi của người dẫn chương trình thật dính vào răng khi đang thử son. Nhà trẻ đã lắp đặt thiết bị kiểm tra nhiệt độ buổi sáng bằng AI, nhưng phụ huynh vẫn khăng khăng yêu cầu giáo viên chạm vào trán con họ: "Máy báo nhiệt độ bình thường, nhưng nó sẽ không nhận biết được trạng thái sức khoẻ cũng như tâm lý của một đứa trẻ như các cô giáo!".
2. Sự linh hoạt ứng biến với hoàn cảnhAI có thể rất thông minh, nhưng để ứng biến linh hoạt với hoàn cảnh, nó vẫn còn thua xa con người! Chủ một cửa hàng bánh bao hấp ở Hàng Châu nhận thấy đơn hàng mang về tăng đột biến vào những ngày mưa, nhưng người giao hàng thường đến muộn. Bà đã lập một "điểm cho thuê ô" ngay tại cửa hàng, khách hàng sẽ mua sữa đậu nành và bánh bột chiên khi mượn ô, nhờ đó doanh số của bà đã tăng 40%.
"Giao tiếp xã hội lúc kẹt xe" của tài xế taxi: Trong khi xếp hàng tại sân bay, tài xế đã sử dụng điện thoại di động của mình để quay một đoạn video ngắn hướng dẫn du khách cách "đánh giá mức độ chậm trễ của chuyến bay từ xe đẩy hành lý". Ví dụ, nếu xe đẩy được xếp chồng lên ba tầng, điều đó có nghĩa là chuyến bay đã bị hủy. Anh vô tình trở thành một blogger du lịch địa phương.
Chủ một quán cà phê của một thành phố nào đó đã viết về trải nghiệm ly hôn của mình như một câu chuyện "gói quà từ trái tim tan vỡ", câu chuyện này đã trở nên phổ biến và được rất nhiều khách hàng tìm tới để bày tỏ sự đồng cảm, chia sẻ. Hay một công nhân tại một nhà máy điện tử ở Thâm Quyến đã quay một đoạn video ngắn về "những vật dụng nhỏ trong túi của công nhân", bao gồm tua vít, miếng dán giảm đau và ảnh con gái họ, đoạn video đã nhận được hơn một triệu lượt thích.
Có thể thấy, AI có thể phân tích hàng triệu trường hợp, nhưng không thể hiểu được "nỗi đau" vì phải làm thêm giờ vào đêm khuya, nỗi lo lắng khi đưa con đi học hay sự buồn phiền sau khi bị khách hàng la mắng - và đây chính là chìa khóa để chạm đến trái tim mọi người.
Câu trả lời cuối cùng: Những người như thế nào sẽ không bao giờ bị loại bỏ?
1. Những người biến tận dụng AI để giải phóng sức lao độngAnh giao hàng sử dụng AI để lập kế hoạch lộ trình, tiết kiệm thời gian và ghi nhớ khẩu vị của khách hàng quen: "Chú Trương bị gút, đừng giới thiệu lẩu cay cho chú ấy. Chị Lý nên ăn ít cơm để giảm cân." Anh nhận được rất nhiều lời khen ngợi của khách hàng, tăng năng suất và tăng doanh số.
Người mẹ đã sử dụng AI để tạo ra câu trả lời cho bài tập về nhà, giải phóng năng lượng của mình để nghiên cứu "cách khiến trẻ em muốn trò chuyện". Từ đó, mối quan hệ vốn căng thẳng giữa phụ huynh và con cái trở nên hài hoà hơn, khoảng cách thế hệ dần được thu hẹp.
Máy móc có thể rất hoàn hảo, nhưng đôi khi những lỗi sai nhỏ nhặt của con người lại tạo nên cảm xúc và "cái hồn" mà không máy móc nào có thể làm được. Ví dụ: Sau khi nhà thiết kế sử dụng AI để tạo ra bản thảo đầu tiên, anh ấy đã đặc biệt thêm "những đường nét vẽ cong vênh do tay run" và khách hàng nói rằng "đây chính là điều làm cho nó có hồn".
3. Những người biết lợi dụng kẽ hởAI giúp tăng năng suất lao động. Nó có thể giúp bạn hoàn thành công việc một cách nhanh chóng hơn, nhưng hãy suy nghĩ khác biệt, thêm nhiều sự sáng tạo, tinh tế, tỉ mỉ vào sản phẩm. AI sẽ "chịu thua". Ví dụ: Một tài xế taxi du lịch đã phát triển một "tuyến đường tránh AI"- bỏ qua những điểm tham quan nổi tiếng được hệ thống dẫn đường gợi ý và chở khách du lịch đi ăn lẩu ở các hẻm nhỏ. Trải nghiệm địa phương "bí mật này" khiến du khách cực kì thích thú.
Cuối cùng, lịch sử đã nhiều lần chứng minh rằng thứ loại trừ con người không bao giờ là công nghệ, mà là sự kiêu ngạo không muốn từ bỏ, vùng an toàn không dám phá vỡ và sự lười biếng không muốn phát triển!
