Ngày 13/10, lễ ký Thỏa thuận ngừng bắn Gaza - vốn đạt được gần đây giữa Israel và phong trào Hồi giáo vũ trang Hamas của Palestine, đã được tổ chức tại khu nghỉ dưỡng Sharm El-Sheikh bên bờ Biển Đỏ của Ai Cập.
Các nhà trung gian hòa giải Ai Cập, Qatar, Thổ Nhĩ Kỳ đã ký thỏa thuận với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Lễ ký được tổ chức trong một hội nghị thượng đỉnh được đồng chủ trì bởi Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi và người đồng cấp Donald Trump, quy tụ hơn 20 quốc gia cùng các tổ chức khu vực và quốc tế.
Lệnh ngừng bắn Israel-Hamas có hiệu lực từ hôm 10/10, sau hơn 2 năm Israel tiến hành các chiến dịch tấn công đã tàn phá Dải Gaza và gây ra nạn đói.
Đối với người dân Gaza, lệnh ngừng bắn không phải là sự kết thúc của bi kịch mà là hồi chuông báo hiệu một cuộc chiến mới: Cuộc chiến chống lại cái đói, bệnh tật và những vết sẹo vô hình đang đe dọa toàn bộ một thế hệ.
Phân tích từ các tổ chức nhân đạo hàng đầu như UNICEF, UN Women và World Vision cho thấy, ý nghĩa thực sự của Thỏa thuận này đối với phụ nữ và trẻ em - nhóm dân số chịu tổn thương nhất - được gói gọn trong 3 trụ cột sống còn, là điều kiện tiên quyết để khôi phục sự sống và nhân phẩm tại Gaza, đó là: Giải quyết khủng hoảng sinh tồn, chữa lành chấn thương tâm lý, và khôi phục nhân phẩm.
Lệnh ngừng bắt đã có hiệu lực nhưng nỗi đau vẫn còn đó
Lợi ích trực tiếp và cấp bách nhất của thỏa thuận là mở ra "hành lang nhân đạo không bị cản trở". Các tổ chức quốc tế đồng loạt nhấn mạnh: Đây là cơ hội cuối cùng để ngăn chặn nạn đói đang lan rộng.
Bà Catherine Russell, Giám đốc Điều hành UNICEF, tuyên bố Thỏa thuận phải được sử dụng như một ưu tiên tối thượng để "ngăn chặn suy dinh dưỡng và mở rộng nạn đói". Bà nhấn mạnh: "Một lệnh ngừng bắn thực sự phải vượt ra ngoài lời nói; nó phải được duy trì và tôn trọng, đặt quyền trẻ em vào trung tâm. Điều này có nghĩa là mở tất cả các cửa khẩu cho viện trợ và đảm bảo mọi trẻ em, từ phía Bắc đến phía Nam, đều được tiếp cận các yếu tố thiết yếu để sinh tồn".
Nạn đói hoành hành tại Gaza
Thực tế tại Gaza cho thấy, tỷ lệ suy dinh dưỡng cấp tính ở trẻ em đã vượt mọi kỷ lục. Theo các báo cáo từ UNICEF, tại Gaza City - khu vực từng được xác nhận có nạn đói - cứ 5 trẻ em thì có 1 em bị suy dinh dưỡng cấp tính. Phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ mang thai và cho con bú, cũng bị suy kiệt nghiêm trọng.
UNICEF cho biết họ có khả năng cải thiện nhanh chóng tình trạng dinh dưỡng của 50.000 trẻ em dưới 5 tuổi và 60.000 bà mẹ nếu được phép đưa vật tư vào với quy mô lớn. Việc viện trợ được thông suốt sẽ giúp cứu sống hàng chục nghìn trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có hệ miễn dịch đã bị suy yếu nghiêm trọng sau nhiều tháng thiếu thốn.
Những gánh nặng của phụ nữ được gỡ bỏĐối với phụ nữ Gaza, tác động của chiến tranh và nhu cầu trong giai đoạn ngừng bắn mang tính giới rõ rệt.
Thỏa thuận ngừng bắn là ánh sáng hy vọng cho phụ nữ và trẻ em tại Gaza
Thỏa thuận ngừng bắn là ánh sáng hy vọng cho khoảng 50.000 phụ nữ mang thai đang phải đối mặt với nguy cơ sinh nở mà không được chăm sóc y tế an toàn. UNFPA (Quỹ Dân số Liên hợp quốc) chỉ ra rằng chỉ có một số ít bệnh viện còn hoạt động một phần, khiến việc quản lý các ca cấp cứu sản khoa trở nên gần như không thể.
Trong thông cáo của mình, UNFPA nhấn mạnh: "Lệnh ngừng bắn là bước đột phá quan trọng cho phụ nữ và trẻ em gái, những người đã phải trải qua nỗi kinh hoàng của chiến tranh. Việc khôi phục các dịch vụ y tế bà mẹ và dịch vụ bảo vệ là ưu tiên hàng đầu".
Không chỉ có vậy, UN Women còn báo cáo rằng xung đột đã làm phát sinh hàng loạt các hộ gia đình do phụ nữ làm chủ, đồng thời sự dịch chuyển và sinh sống trong các khu trú ẩn quá đông đúc, thiếu nước và vệ sinh đã làm tăng đáng báo động nguy cơ bạo lực giới và bóc lột tình dục. Thỏa thuận hòa bình là cơ hội để khôi phục các "không gian an toàn" cho phụ nữ, nơi họ có thể nhận được hỗ trợ tâm lý và các dịch vụ quan trọng bị gián đoạn.
Những chấn thương tâm lý của một thế hệ được quan tâmMặc dù giải quyết nhu cầu sinh tồn là cấp thiết nhưng hậu quả lâu dài nhất của cuộc xung đột là những vết sẹo tâm lý đối với trẻ em. Các tổ chức nhân đạo đều gọi đây là "một thế hệ đã bị chấn thương".
Cuộc sống thiếu thốn tại Gaza
Tom Fletcher, Điều phối viên Cứu trợ Khẩn cấp và Nhân đạo LHQ, chia sẻ: "Hàng triệu trẻ em cần được hỗ trợ sức khỏe tâm thần và tâm lý xã hội (MHPSS) do trầm cảm, lo âu và ý định tự tử".
Trích lời từ một bức thư của một người mẹ ở Gaza được tổ chức CARE công bố, bà mô tả nỗi đau đớn khủng khiếp của con mình: "Con trai tôi Taim hỏi tôi mỗi buổi sáng thức dậy: 'Mẹ ơi, chiến tranh kết thúc chưa? Con có thể quay lại trường học được không?'... Tôi nghe từ những người mẹ khác rằng con cái họ đã ngừng nói chuyện, liên tục thức giấc vì ác mộng, và tiểu dầm lần đầu tiên sau nhiều năm".
Bà Eleanor Monbiot của World Vision khẳng định, Thỏa thuận là một "bước đi thiết yếu" trong quá trình chữa lành lâu dài và thận trọng, và kêu gọi: "Chỉ một phản ứng có quy mô thực sự lịch sử mới có thể bắt đầu khôi phục hy vọng. Trẻ em cần được hỗ trợ dài hạn để chữa lành những vết sẹo cảm xúc và tâm lý của chiến tranh, với sự đầu tư chuyên biệt vào các không gian an toàn, tư vấn tâm lý và các chương trình phục hồi dựa vào cộng đồng".
Trẻ em tại Gaza cần được quan tâm hơn bao giờ hết
Sự đồng thuận chung của cộng đồng quốc tế là Thỏa thuận ngừng bắn chỉ là khởi đầu. Để thực sự mang lại ý nghĩa cho phụ nữ và trẻ em, Thỏa thuận phải dẫn đến: Chấm dứt hoàn toàn phong tỏa để hàng hóa thương mại và nhân đạo có thể lưu thông không bị cản trở; khôi phục các dịch vụ cơ bản (điện, nước, giáo dục) đã sụp đổ; thúc đẩy quá trình đoàn tụ gia đình và bảo vệ các trẻ em mồ côi/thất lạc.
Như lời kêu gọi của các tổ chức, hòa bình phải là vĩnh viễn và được tôn trọng. Bằng không, một thế hệ trẻ em Gaza vẫn sẽ phải lớn lên với chấn thương và bị tước đoạt tương lai, bất chấp mọi cam kết trên bàn đàm phán.
