Toàn xã hội phải chung tay vì các Chương trình mục tiêu quốc gia
Thảo luận tại Tổ 1 (Đoàn ĐBQH TP. Hà Nội) về Chương trình Mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo giai đoạn 2026-2035; Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035; Chương trình mục tiêu quốc gia về nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đến năm 2035, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh việc tập trung phát triển những trụ cột quan trọng gồm văn hóa, y tế và giáo dục. Bởi, đây không chỉ là mục tiêu mà còn phải trở thành động lực, là trọng tâm đột phá trong phát triển đất nước.
Trên tinh thần đó, Tổng Bí thư nêu rõ Chương trình mục tiêu quốc gia không phải riêng của ngành y tế hay giáo dục mà đòi hỏi "toàn xã hội phải chung tay, phải thoát khỏi khuôn khổ của các lĩnh vực, các ngành quốc gia". Vì thế, nội dung này cần được thảo luận và xem xét trong phạm vi tên gọi “mục tiêu quốc gia”, không phải chỉ là của ngành giáo dục hay y tế.
Dẫn chứng thời gian qua, chúng ta thành lập nhiều Ban quản lý, thực hiện nhiều đề án, chương trình mất nhiều thời gian, tốn kém nhưng kết quả cuối cùng lại không được như như mong muốn. Vì thế, Tổng Bí thư cho rằng, chương trình mục tiêu quốc gia cần rõ cơ quan chủ trì và mục tiêu đến đâu, không được trùng lặp với các chương trình trước đây và "mục tiêu cuối cùng phải là người dân được thụ hưởng".
Quang cảnh thảo luận tại Tổ 1
Liên quan đến Chương trình mục tiêu quốc gia về y tế, Tổng Bí thư nhấn mạnh, chúng ta phải xác định rõ sẽ đạt được điều gì khi xây dựng, trong đó đến năm 2030 ngành y tế, việc khám sức khỏe cho nhân dân phải đạt được mục tiêu cụ thể nào, chứ không "lại loanh quanh vào những việc chúng ta đang làm".
Theo Tổng Bí thư, trong lĩnh vực y tế thì chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân rất quan trọng. Cùng với đó, cần quan tâm đến hệ thống y tế dự phòng, bởi thực tế hiện nay y tế dự phòng kém phát triển nên dịch bệnh còn bùng phát nhiều.
Tổng Bí thư cho rằng, với những gì còn tồn tại của ngành y tế hiện nay, trong 5 năm tới chúng ta phải giải quyết dứt điểm. Ví dụ, nhiều bệnh truyền nhiễm như bệnh lao, sốt rét trên thế giới bỏ lâu rồi, nhưng chúng ta vẫn đang phải đối mặt. Vậy trong 5 năm tới, chúng ta phải xóa được các bệnh truyền nhiễm, gây tốn kém cho cả xã hội. Chương trình quốc gia là phải đi vào những việc cụ thể, những mục tiêu cụ thể để đạt được những việc kết quả mong muốn.
Nếu chúng ta bây giờ cứ tập trung vào chữa bệnh, nhưng quên mất rằng để môi trường ô nhiễm, nguồn nước nhiễm bẩn, ăn uống mất vệ sinh... chính là nguồn gốc sinh ra bệnh tật. Nêu vấn đề này, Tổng Bí thư nhấn mạnh yêu cầu "phải giải quyết tận gốc, nguyên nhân gây ra bệnh chứ không phải chỉ tập trung vào công tác điều trị, chăm sóc của ngành y tế".
Từ thực tế trên, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, việc đầu tư cho Chương trình mục tiêu quốc gia như thế nào, phạm vi như thế nào cần được quan tâm thỏa đáng, chứ không phải chỉ dừng lại ở mỗi ngành y tế, điều này sẽ gây lãng phí và không giải quyết được căn cơ vấn đề.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh cần bảo đảm mọi chính sách đều hướng tới mục tiêu cuối cùng là người dân được thụ hưởng
Đồng bộ với các chương trình khác để đạt mục tiêu lớn hơn
Theo Tổng Bí thư, cả Chương trình mục tiêu quốc gia về y tế và giáo dục đều tập trung vào các vấn đề cụ thể sau.
Trước hết, đó là cơ sở hạ tầng, bệnh viện, trang thiết bị; thứ hai là thầy giáo, thầy thuốc phải như thế nào, đã đạt chuẩn thực sự chưa? Đại đa số các thầy thuốc, thầy giáo rất chuẩn và nhưng chúng ta phải đào tạo như thế nào để đáp ứng được yêu cầu thực tế?
Liên quan đến Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục, Tổng Bí thư cho rằng, mục tiêu chúng ta đặt ra rất nhiều, trong đó, các đại biểu góp ý nhiều liên quan đến biên chế của giáo viên và tình trạng nhiều nơi thiếu, thừa giáo viên, những khó khăn ở các trường miền núi, vùng sâu, vùng xa…
Tổng Bí thư nhấn mạnh yêu cầu các địa phương phải chủ động trong việc quản lý biên chế cũng như bảo đảm đủ trường, lớp để các cháu được đến trường.
Tổng Bí thư chia sẻ thông tin vừa qua Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các tỉnh biên giới tổ chức lễ khởi công đồng loạt các trường phổ thông nội trú liên cấp tại các xã biên giới đất liền để các cháu được đến trường học hành một cách thuận lợi nhất. Nhờ đó, các cháu được vào trường học bình đẳng như nhau và có môi trường để học tập chứ không phải chỉ được đến trường thôi.
Tổng Bí thư nhấn mạnh ý nghĩa, tầm quan trọng của việc xây dựng trường phổ thông nội trú liên cấp tại các xã biên giới đất liền thời gian qua, với việc đầu tư trường lớp kiên cố, phòng học tiếng Anh, có nhà thể chất, bể bơi..., qua đó góp phần đào tạo toàn diện về giáo dục, thể chất, kỹ năng sống cho các cháu. Trên tinh thần đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng các đơn vị liên quan tiếp tục triển khai và xây nhiều trường theo mô hình này, xong trước năm 2030 để đáp ứng nhu cầu thực tế hiện nay ở các địa phương.
Tổng Bí thư cũng chỉ rõ bất cập hiện nay, đó là mặc dù tiếng Anh đã là ngôn ngữ thứ hai nhưng số lượng giáo viên tiếng Anh còn rất hạn chế. “Nếu không có giáo viên dạy tiếng Anh thì các cháu học ở đâu?”, Tổng Bí thư trăn trở.
Tổng Bí thư cho rằng, trong Chương trình mục tiêu quốc gia chúng ta mới chỉ quan tâm đến cơ sở vật chất (xây trường, xây lớp…) mà chưa chú trọng đến công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực của cả y tế và giáo dục. Vì thế, việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phải được thực hiện đồng bộ với các chương trình khác để đạt mục tiêu lớn hơn.
Tổng Bí thư cho biết, chúng ta cũng nên đầu tư cho các trường dân lập, tư thục bên cạnh việc đầu tư cho các trường công lập. Đặc biệt, hiện đang có nhiều cơ sở từ thiện đang chăm sóc, nuôi dưỡng nhiều trẻ khuyết tật, góp phần hỗ trợ các gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia, chúng ta phải đặt ra yêu cầu đầu tư cho hệ thống chăm sóc sức khỏe y tế, giáo dục này ra sao để góp phần giải quyết những vấn đề xã hội sau này.
Tổng Bí thư nhấn mạnh: Chương trình mục tiêu quốc gia phải hướng đến những người yếu thế, những mảnh đời này bằng những công việc cụ thể.
Tổng Bí thư cũng cho rằng Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục vừa phải bảo đảm tính giáo dục, khoa học và theo một quy trình chuẩn từ mẫu giáo cho đến đại học và sau đại học. Muốn phát triển được đất nước, muốn năng suất lao động cao thì phải có giáo dục - đào tạo, trong đó, làm sao cho việc học, đào tạo nguồn nhân lực con người phải đạt hiệu quả cao nhất. Điển hình như trong lĩnh vực đặc thù như y tế, chúng ta phải đào tạo từ 5 đến 10 năm nữa mới có đội ngũ bác sĩ để phục vụ nhu cầu khám, chữa bệnh của người dân.
Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng, chúng ta phải bàn kỹ từng phần việc cụ thể để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục, y tế. Trong đó, địa phương nào cũng phải đóng góp, xã nào cũng phải đóng góp vào chương trình chứ không phải chỉ có của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Y tế.
Cùng với đó là sự phối hợp giữa hai Bộ để giải quyết những việc chung, ví dụ như dinh dưỡng học đường; phát triển ngành suất ăn cho các bệnh viện, trường học…
