Chế độ ăn uống hằng ngày có thể là bí quyết giúp bạn khỏe mạnh, sống thọ nhưng cũng có thể là “thủ phạm” gây ung thư. Trong đó, có nhiều món ăn quen thuộc, thậm chí được coi là “khoái khẩu” với nhiều người lại bị Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) liệt vào “danh sách đen”. Bởi chúng có khả năng gây ung thư, âm thầm tích tụ và phá hủy cơ thể theo thời gian. Có thể kể đến 6 cái tên phổ biến như:
1. Thịt chế biến sẵn
Ảnh minh họa
Xúc xích, thịt xông khói, giăm bông... đều thuộc nhóm thịt chế biến sẵn mà WHO đã xếp vào nhóm chất gây ung thư loại 1 - tức có bằng chứng rõ ràng gây ung thư ở người. Trong quá trình xử lý, các sản phẩm này thường được ướp muối, nitrit và bảo quản bằng nhiệt hoặc khói. Khi vào cơ thể, nitrit có thể chuyển hóa thành nitrosamine, một hợp chất có liên quan mật thiết đến các bệnh ung thư đường tiêu hóa như dạ dày, đại trực tràng và thực quản. Ăn một lượng nhỏ không nguy hiểm ngay lập tức, nhưng sử dụng thường xuyên sẽ làm tích tụ độc tố trong cơ thể.
2. Cá khô ướp muối
Cá khô là món khoái khẩu trong nhiều bữa cơm, đặc biệt ở các vùng quê. Tuy nhiên, WHO cảnh báo rằng quá trình ướp muối, phơi nắng và bảo quản lâu ngày có thể khiến cá sản sinh nitrosamine - hợp chất liên quan đến nguy cơ ung thư vòm họng và ung thư dạ dày. Ngoài ra, nếu cá bị mốc hoặc bảo quản kém, rất dễ nhiễm aflatoxin - chất độc cực mạnh có khả năng gây ung thư gan. Cá khô cũng chứa hàm lượng muối rất cao, ăn thường xuyên có thể gây hại cho dạ dày, gan, thận. Ăn thỉnh thoảng với lượng nhỏ thì không đáng ngại, nhưng nếu ăn ngấu nghiến mỗi ngày thì cực kỳ nguy hiểm.
3. Thực phẩm nóng trên 65 độ C
WHO đã chính thức liệt kê thực phẩm quá nóng - trên 65°C - là một trong những yếu tố nguy cơ gây ung thư thực quản. Khi ăn hoặc uống đồ quá nóng, lớp niêm mạc thực quản có thể bị bỏng nhiệt vi mô lặp đi lặp lại, khiến tế bào phải tái tạo liên tục. Đây là tiền đề cho sự phát triển bất thường và tăng nguy cơ đột biến ung thư. Nhiều người có thói quen uống trà, cà phê, ăn cháo, mì hay lẩu khi còn nghi ngút khói mà không biết chính hành vi này đang âm thầm bào mòn thực quản mỗi ngày. Hãy để đồ ăn nguội bớt trước khi dùng là cách đơn giản nhưng hiệu quả để phòng bệnh.
Ảnh minh họa
4. Trầu cau
Dù quen thuộc ở nhiều quốc gia nhưng ít ai biết trầu cau lại được WHO phân loại là chất gây ung thư loại 1. Chất arecoline trong cau có thể gây đột biến tế bào, làm tăng nguy cơ ung thư khoang miệng, họng và thực quản, đặc biệt ở những người nhai trầu thường xuyên trong thời gian dài. Việc kết hợp trầu, cau, vôi và lá trong miệng cũng gây kích ứng mạnh, làm tổn thương niêm mạc miệng. Ở một số quốc gia châu Á, ung thư miệng do nhai trầu chiếm tỷ lệ rất cao. Dù là thói quen văn hóa, nhưng cần hạn chế tối đa để bảo vệ sức khỏe.
5. Thực phẩm bị mốc
Các loại thực phẩm như gạo, đậu nành, ngô, hạt óc chó, bánh mì… nếu để lâu trong điều kiện ẩm mốc rất dễ sản sinh aflatoxin - một loại độc tố do nấm Aspergillus flavus tiết ra, được WHO xếp vào nhóm chất gây ung thư loại 1. Aflatoxin không bị phá hủy trong quá trình nấu nướng thông thường, có thể tích tụ trong gan và gây ra ung thư gan. Nhiều người có tâm lý tiếc của, chỉ gạt bỏ phần mốc rồi ăn tiếp, nhưng độc tố đã lan rộng mà mắt thường không nhìn thấy được. Vì vậy, tốt nhất nên loại bỏ hoàn toàn thực phẩm bị mốc để tránh rước họa vào thân.
6. Đồ nướng, nhất là nướng bị cháy khét
Ảnh minh họa
Đồ nướng vốn đã không được đánh giá cao về mặt sức khỏe vì dễ sinh ra các chất độc hại trong quá trình chế biến ở nhiệt độ cao. Khi nướng, đặc biệt là bằng than, chất béo trong thực phẩm bị phân hủy và tạo ra benzopyrene - một chất gây ung thư nhóm 1 đã được WHO cảnh báo. Phần bị cháy đen chứa nhiều benzopyrene nhất, có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư như phổi, dạ dày, thực quản và bàng quang. Ngoài ra, việc hít phải khói than khi nướng cũng có thể gây hại cho hệ hô hấp.
Nguồn và ảnh: Aboluowang, Healthline
