Sức tiêu thụ nông sản chậm, nông dân "nóng ruột, nóng gan"
Cuối vụ Đông – Xuân, nhưng rau, củ, quả trên địa bàn
Hiện nay, giá cà rốt giảm từ 12.000 đồng/kg còn 3.000 đồng/kg.
Bê mấy sọt rau xà lách đi đổ, chị Nguyễn Thị Ngọc (huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An) cho hay, gia đình chị vụ Đông này trồng gần 1 sào xà lách để cung ứng thị trường. Nhưng giá quá thấp, chỉ có 1.000 đồng/kg, nên không buồn thu hoạch, mà nhổ bỏ để chuyển sang trồng cây khác.
"Tiền bán chẳng bù lại giống, phân bón hay công chăm sóc. Bên cạnh đó, việc tiêu thụ cũng rất khó khăn thương lái thu mua hạn chế. Bán lẻ thì chẳng bao nhiêu, có ngày cắt ra chợ ngồi cả buổi chẳng ai mua lại phải phải mang về đổ bỏ", chị Ngọc nói.
Su su giảm mạnh từ 5.000 đồng/kg xuống còn 500 đồng/kg.
Hiện nay, so với các nông sản khác, thì chỉ có cà chua có giá cao hơn là 4.000 - 5.000 đồng/kg, hành tăm 25.000-28.000 đồng/kg. Tuy nhiên, so với năm ngoái thì giá 2 loại nông sản này cũng đang thấp hơn rất nhiều.
Ông Nguyễn Văn Thanh cho biết, gia đình trồng được 3 sào cà chua (giống cà chua Nông Hựu), sau hơn 3 tháng chăm sóc, bắt đầu cho thu hoạch dịp sát Tết Nguyên đán.
Trước Tết, thương lái thu mua với giá 8.000 - 10.000 đồng/kg, thì nay giảm xuống một nửa, nhưng sức tiêu thụ chậm, khiến cà chua chín hàng loạt vẫn không thu hoạch được. Mỗi ngày thương lái chỉ đặt hàng 2 - 3 tạ, trong khi nhu cầu bán ra phải là 1 tấn/ngày. Với giá bán này, người trồng cà chua có chút lãi, nhưng nếu giảm giá nữa là thua lỗ.
Giá hành chỉ dao động ở mức 25.000-28.000 đồng/kg nhưng vẫn ít người mua.
Riêng hành tăm, từ đầu vụ, giá ở mức 60.000-70.000 đồng/kg, sau đó, giảm nhẹ dần xuống 40.000-50.000 đồng/kg, thì nay giá hành chỉ dao động ở mức 25.000-28.000 đồng/kg.
Theo thống kê của phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Nghi Lộc, trên địa bàn có gần 300ha trồng hành tăm, năng suất đạt 9 -10 tấn/ha. Trong đó, hành tăm được trồng tập trung nhiều nhất tại xã Nghi Thuận, Nghi Lâm, Nghi Văn...
Dù hành tăm của các xã Nghi Thuận, Nghi Lâm đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, nhưng đầu ra vẫn phụ thuộc vào thương lái. Khi thị trường bão hòa, giá cả rớt mạnh, việc tiêu thụ hành củ gặp nhiều khó khăn.
Đưa công nghệ số vào sản xuất, tiêu thụ nông sản
Đầu tháng 3, cũng là thời điểm cuối vụ cà chua múi, mặc dù sản phẩm không còn nhiều nhưng vẫn khách đặt hỏi mua liên tục khiến chị Vi Thị Giang (SN 1981), trú bản Phòng, thị trấn Thạch Giám, huyện Tương Dương ngày nào cũng ở vườn để thu hoạch.
"Đây là giống cà chua cho độ ngọt và độ chua dịu, thơm, phù hợp với khẩu vị của người dân Việt Nam, vì vậy được thị trường rất ưa chuộng. Thời điểm này chúng tôi phải lựa chọn những quả to nhất, vẫn còn xanh, để khi di chuyển đến tay khách hàng không bị dập nát", chị Giang nói.
So với các nông sản khác, thì ca chua múi hiện vẫn đang tiêu thụ tốt.
Giống cà chua múi được đồng bào dân tộc ở miền núi Tương Dương trồng từ rất lâu đời nhưng không mang lại hiệu quả cao. Phải đến gần đây, khi thấy chủ vườn rao bán hơn 2ha đất sản xuất, chị mới quyết tâm thuê lại để triển khai trồng rau.
Cà chua được trồng trong hệ thống nhà lưới cao 4m, phía trên có mái vòm lợp bằng màng ni lông để che nắng, tránh mưa; xung quanh được bao bọc bởi lưới trắng để ngăn các loại côn trùng, sâu bọ tấn công vườn cây.
Vườn cây sử dụng hệ thống tưới phun sương tự động vừa tiết kiệm nguồn nước, thời gian lao động, đặc biệt giúp giữ độ ẩm luôn ổn định, cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt. Khi cà chua còn xanh có quả tròn nhưng khi chín cà bắt đầu chia múi. Trọng lượng đạt từ 0,3-0,5kg/quả, nhiều quả đạt tới 0,8kg, to hơn gấp đôi cà chua bình thường.
Đặc biệt, trước đây, đồng bào Thái bản Phòng trồng cà ngọt, cà chua múi hầu như chỉ biết trông cậy vào thương lái để tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, chị Giang đã áp dụng hình thức bán hàng trên mạng xã hội nên gần như ngày nào cũng có đơn hàng.
"Quy trình từ khâu xuống giống, chăm sóc cho đến khi thu hái được chúng tôi quay lại hoặc phát trực tiếp trên trang cá nhân. Nhờ thế, rau sạch bản Phòng được người tiêu dùng biết đến, nhiều người kết nối được với các hệ thống bán lẻ hiện đại để tiêu thụ…", chị Giang cho biết thêm.
Trước Tết Nguyên đán, cà chua múi được bán với giá 35.000 – 40.000 đồng/kg. Ra Tết, mặc dù cuối vụ, cùng với việc nhu cầu của thị trường giảm, nhưng giá cà chua múi vẫn hơn 20.000 đồng/kg.
Với việc phải liên tục gửi hàng cho khách, cơ sở của chị đã tạo việc làm cho 4 lao động liên tục trong nhiều tháng qua dù chỉ sản xuất hoa màu. Mỗi vụ, sau khi trừ đi các khoản chi phí đầu tư, thì chị kiếm được từ 120 – 150 triệu/vụ. Đây là số tiền rất lớn so với thu nhập của bà con vùng cao này.
Một trong những phương pháp được người dân sử dụng là bán hàng qua mạng xã hội.
Ông Vi Văn Hoàng (SN 1964), Chi hội trưởng hội nông dân bản Phòng cho biết, kể từ khi mạng xã hội phát triển, hầu như ai cũng có tài khoản Facebook, Zalo, TikTok nên người dân đã biết vận dụng để livestream bán nông sản qua mạng.
"Những vụ đầu, khi thu hoạch, cán bộ xã ra tận ruộng, hướng dẫn bà con cách livestream, cách chốt đơn, tương tác với khách hàng... Ban đầu thì những hộ trẻ hưởng ứng. Sau này, hộ này học hỏi hộ kia và đến nay, hầu hết các hộ dân đều biết cách bán nông sản qua mạng", ông Hoàng nói.
Chính vì vậy, mặc dù cà chua múi được trồng ở huyện miền núi xa xôi nhưng sản phẩm này đã lan toả khắp cả nước, đến những người ở Tp. Hồ Chí Minh cũng biết và đặt hàng. Sau nhiều năm triển khai, sản phẩm này đã mang lại hiệu quả, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân.
Việc xoay xở tìm đầu ra cho nông sản sau Tết vẫn là bài toán khó giải tại Nghệ An.
Thống kê của Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Nghệ An, dịp ra Tết này toàn tỉnh hiện còn khoảng 10.000 ha rau vụ Đông, tập trung nhiều nhất ở các địa phương Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Nam Đàn, Đô Lương… Nguyên nhân rau củ rớt giá sâu là do năm nay thời tiết thuận lợi, nông sản phát triển tốt, ít sâu bệnh hại, nên nguồn cung dồi dào.
Hiện nay, không thể phụ thuộc hết vào thương lái, nhiều hộ đã xoay xở tìm cách tiêu thụ qua mạng xã hội, chở đi bán lẻ tại các chợ dân sinh, kết nối với các công ty chế biến lươn khô, hành khô để bán, gửi xe nhờ người quen ở các tỉnh khác bán hộ…
