Nhắc đến ở tầm bóp hẳn ai cũng biết. Ở nước ta quả tầm bóp còn được biết đến với nhiều tên gọi như quả lồng đèn, lù đù, thù lù, anh đào đất hay đồm độp. Đây là loại quả dại, xuất hiện nhiều ở vùng nông thôn của Việt Nam. Tầm bóp mọc nhiều ở bờ ruộng, đất trống ven đường, ven rừng, theo báo Sức khỏe và Đời sống.
Loại quả Việt Nam có nhiều nhưng một số nơi trên thế giới bán giá đắt đỏ.
Cây tầm bóp ra hoa, kết quả từ khoảng tháng 5 đến tháng 9 hàng năm. Quả tầm bóp có tên khoa học là Physalis peruviana, thuộc họ cà (Solanaceae). Quả tầm bóp có hình tròn nhỏ như quả cà, bên ngoài được bao bọc một lớp vỏ bọc mỏng, giống hình lồng đèn do đó quả còn có tên gọi khác là quả đèn lồng hay quả thù lù.
Khi bóp quả tầm bóp, vỏ bọc của quả bị thủng sẽ phát ra tiếng bốp nghe rất vui tai. Khi chín quả sẽ có màu vàng cam đẹp mắt. Quả tầm bóp vị vừa ngọt vừa chua, có thể ăn trực tiếp hoặc chế biến làm mứt.
Trước đây, quả tầm bóp ít khi được bày bán trên thị trường Việt Nam. Trong ký ức tuổi thơ của nhiều người, quả tầm bóp là món đồ ăn vặt không mất tiền mua, thậm chí còn dùng để làm đồ chơi. Chỉ cần ra bờ ruộng là có thể hái cả nắm mang về.
Mặc dù là loại quả dại nhưng quả tầm bóp rất giàu dinh dưỡng. Trong quả tầm bóp chứa lượng lớn vitamin và khoáng chất. Trong 70g quả tầm bóp có chứa: 53 calo; 1,9g protein; cùng các loại vitamin A, B1, B2, B3, C, E, K và các khoáng chất sắt, phốt pho,...
Chuyên gia dinh dưỡng Mỹ Beth Czerwony chia sẻ trên trang Cleveland Clinic: "Tầm bóp hoàn toàn xứng đáng được gọi là siêu thực phẩm".
Trong bài viết trên trang Cleveland Clinic, vị chuyên gia cũng tiết lộ một số lợi ích của quả tầm bóp. Cụ thể như sau:
- Phòng ung thư: Nhiều nghiên cứu đã chứng minh khả năng phòng ngừa ung thư của quả tầm bóp. Một nghiên cứu được đăng tải trên PubMed (cơ sở dữ liệu về y học) đã chỉ ra rằng chiết xuất từ quả tầm bóp có thể giúp ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư phổi. Một nghiên cứu khác cho thấy quả tầm bóp có thể phòng ngừa ung thư miệng.
"Quả tầm bóp giàu chất chống oxy hóa có thể giúp phòng ngừa và giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư", chuyên gia Czerwony nói.
- Chống oxy hóa: Carotenoid không chỉ tạo ra màu cam đẹp mắt cho quả tầm bóp mà còn là chất chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ tế bào khỏi các tổn thương do gốc tự do gây ra, giúp ngăn ngừa lão hóa và phòng ngừa bệnh mạn tính.
- Kháng viêm, giảm đau: Quả tầm bóp chứa withanolide – một loại steroid tự nhiên có tác dụng giảm viêm. "Quả tầm bóp có thể giúp làm dịu cơn đau do viêm khớp, giảm đau cơ hiệu quả", chuyên gia Czerwony cung cấp thông tin.
- Tốt cho sức khỏe tim mạch: Phytosterol – một chất chống oxy hóa khác có trong quả tầm bóp - có thể giúp giảm cholesterol "xấu" LDL trong cơ thể, ngăn ngừa bệnh tim mạch. Ngoài ra, theo chuyên gia Czerwony, quả tầm bóp còn có thể cải thiện tuần hoàn, giảm áp lực cho tim.
- Hỗ trợ kiểm soát tiểu đường: Quả tầm bóp chứa các hợp chất làm chậm quá trình hấp thu đường từ carbohydrate, giúp ngăn đường huyết tăng đột ngột, giúp phòng ngừa tiểu đường.
Nhưng vào năm 2017, một bức ảnh được chia sẻ trên mạng xã hội Facebook của du học sinh và người lao động Việt Nam tại Nhật Bản đã khiến nhiều người bất ngờ về công dụng, giá trị của quả tầm bóp. Theo đó, tại một siêu thị ở tỉnh Tokushima của Nhật Bản, một khay tầm bóp có trọng lượng 100g được bán với giá 338 yen, tương đương 70.000 đồng. Như vậy, 1kg quả tầm bóp có giá tới 700.000 đồng.
Điều đáng nói tại nhiều nước, quả tầm bóp được bày bán theo dạng tươi hoặc sấy khô, được đóng gói "sang chảnh", bày bán trên kệ siêu thị. Ở Nhật Bản, tầm bóp được mọi người mua về làm thuốc hoặc dành cho những người ăn kiêng.
Quả tầm bóp có hình tròn nhỏ như quả cà, bên ngoài được bao bọc một lớp vỏ bọc mỏng, giống hình lồng đèn.
Các chủ hàng rao bán quả dại tầm bóp với những cái tên khá mĩ miều như: quả lồng đèn, quả thiếu nữ,... cùng những lời quảng cáo vị giống như cà chua, mùi giống như dâu tây với các công dụng trị cảm sốt, ho nhiều đờm, yết hầu sưng đau.
Loại quả được đánh giá "tốt nhất thế giới", ở Việt Nam vừa nhiều vừa rẻĐỌC NGAYTuy nhiên, nếu mua rau tầm bóp khá dễ thì mua quả tầm bóp lại khá vất vả. Theo các chủ hàng, để mua loại quả này, khách phải đặt trước từ 5-7 ngày vì họ phải gom mua từ rất nhiều mối khác nhau. Hàng về bao nhiêu chỉ đủ trả cho khách bấy nhiêu chứ không có hàng sẵn.
Dân buôn thường quảng cáo quả tầm bóp dại. Nhưng một mối bán lẻ và bán sỉ quả tầm bóp ở thành phố Lào Cai tiết lộ, thực ra phần lớn đều là tầm bóp trồng ở Trung Quốc. Tại Việt Nam, cũng có tầm bóp nhưng nguồn hàng không được ổn định như ở Trung Quốc.
Trúc Chi (t/h)
