Theo đó, ông P.V.Đ (63 tuổi, quê Nam Định) vào viện trong tình trạng ý thức lơ mơ, gọi hỏi không đáp ứng, khó thở, có ổ áp xe hoại tử mặt trước cẳng chân trái chảy nhiều dịch vàng hôi, da nhiều mảng xuất huyết bầm tím.
Khai thác tiền sử, bệnh nhân tự nặn mụn nhọt ở ngón chân, vi khuẩn xâm nhập vào máu tạo ra nhiều ổ áp xe.
Bệnh nhân được điều trị tích cực, cấy máu dương tính với tụ cầu vàng, có ổ áp xe cơ thắt lưng chậu 2 bên và viêm phá hủy đốt sống đĩa đệm, viêm màng não.
Hiện tại sau điều trị 20 ngày, bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt, hết sốt, vết thương bàn chân và cẳng chân đang dần phục hồi.
Hiện tại sau điều trị 20 ngày, bệnh nhân tỉnh, tiếp xúc tốt, hết sốt, vết thương bàn chân và cẳng chân đang dần phục hồi.
Thiếu tá, bác sĩ Nguyễn Thị Hiệp (Khoa bệnh lây đường tiêu hóa, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108) cho biết, tụ cầu vàng (tên khoa học là Staphylococcus aureus) là cầu khuẩn gram dương có độc tính cao, kích thước 0,8 - 1µm, tạo sắc tố màu vàng nhạt, xếp thành từng chùm như chùm nho.
Nhiễm khuẩn huyết do tụ cầu vàng là tình trạng nhiễm khuẩn nghiêm trọng, có khả năng đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Đáng chú ý, tình trạng này không chỉ xảy ra trong môi trường bệnh viện mà ngày càng phổ biến trong cộng đồng, bắt đầu từ những tổn thương da tưởng chừng như vô hại. Tính nguy hiểm của nó thể hiện ở khả năng tiến triển nhanh, tỷ lệ tử vong cao do kháng nhiều loại kháng sinh và thường tạo ra các ổ áp xe ở nhiều cơ quan, làm cho việc điều trị càng khó khăn, kéo dài và tăng chi phí điều trị.
Tụ cầu vàng thường cư trú trên da và niêm mạc của khoảng 30% người lớn khỏe mạnh mà không gây bệnh. Tuy nhiên, trên những người sức đề kháng kém, vi khuẩn này có khả năng xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương hở, vết trầy xước nhỏ (chiếm hơn 50% số trường hợp) thậm chí qua các nang lông và tuyến dưới da. Những người có nguy cơ nhiễm khuẩn huyết do tụ cầu vàng trong cộng đồng cao bao gồm: vết thương hở dưới da, côn trùng cắn, eczema, vết bỏng, người suy giảm miễn dịch do các bệnh như HIV/AIDS, người đang điều trị ung thư bằng hóa trị, xạ trị, bệnh nhân tiểu đường, tiêm chích ma túy.
Những biến chứng nguy hiểm của nhiễm khuẩn huyết do tụ cầu vàng gồm: viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, áp xe và tổn thương đa cơ quan, sốc nhiễm khuẩn và suy đa tạng. Tụ cầu vàng là một trong những căn nguyên chủ yếu gây viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, chiếm tỷ lệ từ 5-11% trong các nghiên cứu. Đây là biến chứng nghiêm trọng khi vi khuẩn xâm nhập vào nội tâm mạc, gây viêm và hình thành các mảng sùi trên van tim. Người bệnh thường có triệu chứng sốt cao kéo dài, khó thở, đau tức ngực. Trong trường hợp nặng, có thể dẫn đến thủng van tim, suy tim, hoặc mảng sùi di chuyển gây nhồi máu phổi, nhồi máu não, tắc mạch chi.
Ngoài ra, các cơ quan thường bị ảnh hưởng khác bao gồm: phổi, não, đặc biệt là cơ xương khớp. Ở các bệnh nhân tiểu đường, gút, tụ cầu vàng còn gây nhiều ổ áp xe ở trong cơ như cơ mông, cơ thắt lưng chậu, cơ cạnh sống và viêm phá hủy các thân đốt đĩa đệm cột sống làm cho bệnh nhân đau nhiều vùng thắt lưng, hạn chế vận động và mất vững cột sống.
Nhiễm khuẩn huyết do tụ cầu vàng thường có các dấu hiệu sau: sốt cao, có thể kèm theo cơn rét run, mệt mỏi, khó thở, sưng đau khớp, các vùng sưng viêm ở da. Đặc biệt cần lưu ý khi các triệu chứng này xuất hiện trên một người đã hoặc đang có tổn thương ngoài da, đặc biệt là mụn nhọt hoặc áp xe.
Để phòng tránh nhiễm khuẩn huyết do tụ cầu vàng trong cộng đồng, cần:
- Vệ sinh vết thương đúng cách: rửa sạch vết thương bằng nước sạch và xà phòng, băng vết thương đúng kỹ thuật.
- Tránh tự ý nặn mụn nhọt, vết viêm nhiễm trên da.
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt sau khi chạm vào vết thương.
- Thận trọng với những vết thương nhỏ, đặc biệt là ở người có nguy cơ cao.
Nhiễm khuẩn huyết do tụ cầu vàng trong cộng đồng là nhiễm trùng nghiêm trọng, có thể xuất phát từ những vết thương nhỏ trên da nhưng tiến triển thành áp xe ở đa cơ quan như cơ, khớp, phổi, tim não và để lại những biến chứng nguy hiểm, thậm chí là tử vong.
Việc phát hiện sớm dấu hiệu nhiễm khuẩn, đặc biệt là ở những người có yếu tố nguy cơ cao, cùng với việc áp dụng các biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời, đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tỷ lệ tử vong và biến chứng do nhiễm khuẩn huyết tụ cầu vàng trong cộng đồng.
Hoàng Mai
