Ngày 4/4, Thanh tra Chính phủ ban hành Kết luận thanh tra số 528 về việc Kết luận thanh tra Dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Việt Đức
Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 tại tỉnh Hà Nam.
Nguyên Bộ trưởng Y tế chỉ định công ty tư vấn nước ngoài lập dự án
Theo kết luận thanh tra, dự án Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2 tại tỉnh Hà Nam được chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm trình và được Bộ trưởng Y tế phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài để lập dự án vào năm 2014.
Tại tờ trình, Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm nêu: "Công trình xây dựng phải được đầu tư thiết kế và xây dựng với những giải pháp kiến trúc linh hoạt cùng những vật liệu mới phù hợp với sự tiến bộ của trang thiết bị ngày càng nhiều về chủng loại và hiện đại về công nghệ; do vậy, các đơn vị tư vấn xây dựng trong nước không đảm bảo yêu cầu mà cần thiết phải thuê tư vấn nước ngoài để thực hiện dự án".
Tuy nhiên, chủ đầu tư lại không cung cấp được tài liệu chứng minh khẳng định "các đơn vị tư vấn xây dựng trong nước không đảm bảo yêu cầu mà cần thiết phải thuê tư vấn nước ngoài để thực hiện dự án".
Trong khi trên thực tế, từ trước đó, có đơn vị tư vấn trong nước đã thực hiện tư vấn lập dự án, tư vấn thiết kế kỹ thuật thi công - dự toán công trình với quy mô giường bệnh lớn hơn.
Thanh tra Chính phủ nhận định, Giám đốc Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm trình phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài để lập dự án, nhưng tại Quyết định số 996 ngày 21/3/2014, Bộ trưởng Y tế phê duyệt thêm cả chủ trương thuê tư vấn nước ngoài thiết kế 2 dự án khi không có đề xuất và ở thời điểm 2 dự án còn chưa được phê duyệt.
Sau đó, trong Thông báo số 417 ngày 9/5/2014, Bộ trưởng Y tế có ý kiến chỉ đạo xác định Công ty VK Group (Vương quốc Bỉ) là đơn vị tư vấn lập dự án khi chưa tổ chức lựa chọn nhà thầu.
" Như vậy, việc trình, phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án mang tính chủ quan, cố ý lựa chọn tư vấn nước ngoài là Công ty VK Group khi chưa đánh giá khả năng đáp ứng điều kiện về năng lực, kinh nghiệm của tư vấn trong nước, vi phạm nghiêm trọng các quy định của pháp luật về đấu thầu và quy chế thuê tư vấn nước ngoài trong hoạt động xây dựng tại Việt Nam.
Trách nhiệm thuộc về Bộ trưởng Y tế, Giám đốc Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm, Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế và các đơn vị, cá nhân trực tiếp có liên quan ", Thanh tra Chính phủ kết luận.
Cơ quan thanh tra cũng nhận định, việc trình, phê duyệt kế hoạch tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc có dấu hiệu thiếu trung thực, không minh bạch, cố ý lựa chọn Công ty VK Group là đơn vị tư vấn nước ngoài tham gia đề xuất các phương án thiết kế kiến trúc để tuyển chọn trong khi không đủ cơ sở khẳng định đơn vị được chọn đáp ứng và các đơn vị tư vấn trong nước không đáp ứng điều kiện về năng lực, kinh nghiệm.
Việc này vi phạm nghiêm trọng các quy định tại Thông tư số 23/2009 của Bộ Xây dựng và quy chế thuê tư vấn nước ngoài trong hoạt động xây dựng ở Việt Nam.
" Những vi phạm trong việc trình, phê duyệt chủ trương thuê tư vấn nước ngoài lập dự án; trình, phê duyệt kế hoạch tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc cho thấy, Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm và Bộ trưởng Y tế đã cố ý làm trái để lựa chọn đơn vị tư vấn nước ngoài là Công ty VK Group cho việc đề xuất phương án thiết kế kiến trúc và lập dự án. Trách nhiệm thuộc Bộ trưởng Bộ Y tế, Giám đốc Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm và các đơn vị, cá nhân trực tiếp có liên quan ", theo kết luận.
Giá hợp đồng tư vấn lập dự án cao nhiều lần quy định
Theo cơ quan thanh tra, có nhiều vi phạm, sai phạm xảy ra ở các khâu thực hiện 4 gói thầu tư vấn nước ngoài (TV4/2014, TV5/2014, TVBM-04 và TVVĐ-04).
Điển hình và xuyên suốt trong quá trình triển khai, Bộ trưởng Y tế, Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm và các đơn vị, cá nhân trực tiếp tham gia đã cố ý làm trái, vi phạm các quy định của pháp luật về đấu thầu khi phân chia gói thầu không căn cứ vào tính kỹ thuật, trình tự thực hiện và tính đồng bộ của dự án; đưa vào tên cụ thể của nhà thầu tư vấn nước ngoài khi trình, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu.
Thanh tra Chính phủ cho rằng, Bộ trưởng Y tế, Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm và các đơn vị, cá nhân trực tiếp tham gia đã xây dựng tên và nội dung của gói thầu theo hướng thu hẹp phạm vi công việc tư vấn (khi chỉ thực hiện thiết kế kiến trúc với gói thầu TVBM-04 và TVVĐ-04, là 1/9 nội dung của thiết kế xây dựng), phê duyệt chi phí thuê tư vấn làm cơ sở xác định giá gói thầu thiếu căn cứ, cao hơn nhiều so với định mức theo quy định...
" Cùng với những vi phạm, sai phạm xảy ra trong việc trình, phê duyệt chủ trương tư vấn nước ngoài; trình, phê duyệt và thực hiện kế hoạch tuyển chọn phương án thiết kế kiến trúc, Bộ trưởng Y tế, Ban Quản lý dự án Y tế trọng điểm và các đơn vị, cá nhân trực tiếp tham gia đã vi phạm nghiêm trọng quy định về đấu thầu với mục đích chọn ra đúng đơn vị tư vấn nước ngoài đã được xác định từ trước, khi chưa làm rõ về khả năng đáp ứng của đơn vị tư vấn trong nước theo quy định ", theo cơ quan thanh tra.
Thanh tra Chính phủ cũng nêu thực tế, thời điểm trước đó, có đơn vị tư vấn trong nước đã thực hiện tư vấn lập dự án, tư vấn thiết kế kỹ thuật thi công - dự toán công trình với quy mô giường bệnh lớn hơn.
Kết luận thanh tra chỉ rõ, quá trình thương thảo, ký kết các hợp đồng tư vấn cũng để xảy ra sai phạm; giá trị hợp đồng được ký cao hơn nhiều lần giá trị tính theo định mức chi phí tư vấn đầu tư xây dựng công trình ban hành kèm theo Quyết định số 957 ngày 29/9/2009 của Bộ Xây dựng (Định mức 957).
Cụ thể, giá hợp đồng tư vấn lập dự án cao gấp khoảng 5,6 lần (số tiền cao hơn tạm tính khoảng hơn 35,8 tỷ đồng với 2 dự án).
Giá trị hợp đồng của công tác tư vấn thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công của dự án (trong đó, giá trị 2 hợp đồng tư vấn thiết kế kiến trúc chiếm 72% tổng giá trị) cao gấp khoảng 2,3 lần (số tiền cao hơn tạm tính khoảng hơn 69 tỷ đồng với 2 dự án).
Theo Thanh tra Chính phủ, tổng giá trị hợp đồng cao hơn giá trị tính theo Định mức 957 khoảng 104,86 tỷ đồng; tổng giá trị đã thanh toán cho các hợp đồng cao hơn giá trị tính theo Định mức 957 tạm tính khoảng 80 tỷ đồng. Điều này, gây thiệt hại ngân sách số tiền tạm tính khoảng 80 tỷ đồng.
