5 cách đơn giản tự đánh giá sức khỏe phổi tại nhà
Không khí ô nhiễm, thói quen hút thuốc và lối sống thiếu lành mạnh khiến hệ hô hấp phải hoạt động quá tải, trong đó phổi là cơ quan chịu ảnh hưởng trực tiếp. Việc chủ động kiểm tra chức năng phổi bằng những phương pháp đơn giản có thể giúp mỗi người theo dõi khả năng hô hấp và sớm nhận biết các dấu hiệu bất thường, theo tờ Times of India.
Kiểm tra khả năng nín thở
Nín thở là cách cơ bản để đánh giá dung tích phổi và khả năng điều hòa nhịp thở. Sau khi hít vào thật sâu, bạn cố gắng giữ hơi càng lâu càng tốt. Với người có phổi khỏe, thời gian nín thở thường đạt khoảng 25–30 giây. Nếu bạn chỉ duy trì được dưới 15 giây, nên cân nhắc thăm khám để kiểm tra chức năng hô hấp.
Thử sức bằng cách thổi bóng bay
Thổi căng một quả bóng bằng một hơi liên tục cũng phản ánh thể tích phổi. Người có chức năng phổi tốt thường thổi bóng đạt đường kính trên 20 cm, trong khi người có sức hô hấp kém chỉ đạt khoảng 15 cm hoặc nhỏ hơn. Ngoài vai trò kiểm tra, bài tập này còn giúp rèn luyện cơ hô hấp nếu thực hiện thường xuyên.
Bài kiểm tra đi bộ trong 6 phút
Đi bộ liên tục trên mặt phẳng trong vòng 6 phút là phương pháp được dùng phổ biến để đánh giá đồng thời hoạt động của phổi, tim mạch và sức bền cơ bắp. Người có chức năng phổi bình thường thường hoàn thành quãng đường từ 400 đến 700 m. Nếu quãng đường ngắn hơn đáng kể, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề về phổi hoặc tim. Khi cần, bạn có thể kết hợp đo nồng độ oxy máu để theo dõi khả năng cung cấp oxy của phổi khi vận động.
Leo cầu thang và theo dõi nhịp thở
Sau khi leo hết một tầng cầu thang, hãy chú ý xem cơ thể cần bao lâu để trở lại nhịp thở bình thường. Nếu phải mất hơn 30 giây để ổn định hơi thở, điều này có thể cho thấy dung tích phổi suy giảm hoặc liên quan đến các bệnh lý như hen suyễn, viêm phế quản.
Đánh giá khả năng kiểm soát hơi thở
Bài kiểm tra này tập trung vào khả năng điều chỉnh luồng không khí khi thở ra. Bạn hít sâu, sau đó thở ra chậm rãi bằng cách mím môi, tưởng tượng đang thổi tắt một ngọn nến, cố gắng giữ luồng hơi đều trong khoảng 8–10 giây. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc duy trì hơi thở ổn định, đó có thể là dấu hiệu đường thở bị hẹp, thường gặp ở người mắc hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Những cách kiểm tra trên chỉ mang tính tham khảo. Khi xuất hiện các triệu chứng bất thường kéo dài, người dân nên đến cơ sở y tế để được đánh giá chính xác và toàn diện hơn.
4 loại quả bổ phổi tự nhiên
Thay vì phụ thuộc quá nhiều vào thuốc điều trị, các chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị nên tăng cường một số loại trái cây có lợi cho hệ hô hấp, theo Lao Động. Những thực phẩm tự nhiên này không chỉ giúp làm sạch phổi, dịu cổ họng mà còn hỗ trợ long đờm và nâng cao sức đề kháng của cơ thể.
1. Quýt
Quýt không đơn thuần là loại quả tráng miệng quen thuộc mà còn được xem là dược liệu trong cả Đông y và y học hiện đại. Vỏ quýt chứa tinh dầu limonene, có tác dụng chống viêm và giúp làm loãng dịch nhầy trong phế quản, từ đó hỗ trợ việc khạc đờm dễ dàng hơn. Bên cạnh đó, các hợp chất flavonoid như hesperidin và naringin có khả năng bảo vệ niêm mạc đường thở, đồng thời góp phần củng cố hệ miễn dịch.
Từ lâu, nhiều gia đình vẫn giữ thói quen phơi khô vỏ quýt để làm trần bì, dùng hãm trà hoặc chưng với mật ong cho người bị ho, sổ mũi. Phương pháp dân gian này được đánh giá là an toàn, phù hợp trong các trường hợp viêm họng hoặc viêm phế quản mức độ nhẹ.
2. Dứa
Dứa (thơm) nổi bật nhờ chứa bromelain – một enzyme thực vật có tác dụng chống viêm và làm tan chất nhầy trong đường hô hấp. Nhiều nghiên cứu cho thấy bromelain có khả năng phá vỡ cấu trúc protein của đờm, giúp cơ thể đào thải dịch nhầy hiệu quả hơn. Ngoài ra, dứa còn cung cấp vitamin C và mangan, hai dưỡng chất quan trọng giúp bảo vệ tế bào phổi trước tác động của oxy hóa.
Không chỉ có lợi cho phổi, dứa còn giúp làm dịu cổ họng và hỗ trợ tiêu hóa, đặc biệt với người thường xuyên nói nhiều hoặc sống trong môi trường nhiều khói bụi. Tuy nhiên, người có bệnh dạ dày, phụ nữ mang thai hoặc người nhạy cảm với axit nên hạn chế ăn dứa tươi khi đói để tránh kích ứng.
3. Lê
Lê có tính mát, nhiều nước và giàu vitamin C, chất xơ cùng các axit hữu cơ. Trong Đông y, loại quả này được dùng để thanh phế, giảm ho và làm mát cơ thể. Món lê hấp đường phèn, đôi khi kết hợp thêm gừng hoặc kỷ tử, là bài thuốc quen thuộc giúp làm dịu cổ họng, đặc biệt thích hợp với trẻ em, người cao tuổi hoặc người bị ho khan do thời tiết hanh khô.
Các nghiên cứu hiện đại cũng ghi nhận nước ép lê có tác dụng giảm kích ứng đường hô hấp, hỗ trợ làm sạch phổi thông qua khả năng chống viêm và bù nước cho cơ thể.
4. Hồng
Hồng chín chứa beta-carotene, vitamin A và tanin – những hợp chất giúp bảo vệ niêm mạc cổ họng và giảm viêm nhẹ. Tanin còn có đặc tính kháng khuẩn, hỗ trợ hạn chế đờm và giảm nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp ở mức độ nhẹ.
Trong dân gian, hồng khô thường được dùng như viên ngậm tự nhiên cho người hay đau họng. Tuy nhiên, do hàm lượng tanin cao, ăn quá nhiều hồng hoặc ăn khi đói có thể gây táo bón, khó tiêu. Đặc biệt, không nên ăn hồng cùng các thực phẩm giàu đạm như hải sản, sữa hay trứng.
Trong bối cảnh ô nhiễm không khí gia tăng, việc sử dụng điều hòa thường xuyên, thời tiết khô lạnh và chế độ ăn thiếu cân đối đang khiến các bệnh hô hấp ngày càng phổ biến. Trong khi đó, lạm dụng thuốc ho hay kháng sinh không chỉ tiềm ẩn nguy cơ kháng thuốc mà còn ảnh hưởng đến gan, thận và hệ miễn dịch.
Vì vậy, các chuyên gia khuyến khích duy trì lối sống lành mạnh, ưu tiên phòng bệnh từ sớm. Bổ sung trái cây giàu enzyme, vitamin và chất chống oxy hóa là giải pháp tự nhiên, an toàn và mang lại lợi ích bền vững cho sức khỏe đường hô hấp.
