Thấy gì từ cuộc đổi ngôi giữa Xanh SM, Grab và taxi truyền thống?

Những chiếc ôtô màu xanh dương, vàng kem xuất hiện trên đường phố TP.HCM, mở ra ngành dịch vụ mới với tên "taxi". Sau hàng chục năm, thị trường taxi Việt ngày càng đổi mới, chứng kiến những cuộc cạnh tranh khốc liệt giữa các ông lớn.

Taxi truyền thống và 2 lần chạy đua thất bại

Trước năm 2014, taxi truyền thống, dẫn đầu với 2 thương hiệu là Taxi Mai Linh và Vinasun, độc chiếm thị trường Việt. Vinasun hay Mai Linh từng là "bến đỗ" của hàng nghìn tài xế. Ở thời điểm đỉnh cao, Vinasun nắm giữ hơn 4.600 đầu xe, tập trung ở khu vực miền Nam. Trong khi đó, hãng taxi Mai Linh sở hữu hơn 12.000 ôtô các loại.

Năm 2014, 2 hãng xe công nghệ là Uber và Grab lần lượt đến Việt Nam, bẻ gãy đường cong lợi nhuận của các hãng taxi kiểu cũ. Giai đoạn 2016-2019, taxi truyền thống chứng kiến thị phần sụt giảm liên tục, gần như không có khả năng phục hồi.

Sự thua thiệt về chi phí vận hành, thụt lùi về công nghệ khiến taxi truyền thống khó có thể cạnh tranh với 2 "đại gia" quốc tế. Chiến lược "đốt tiền" của Grab và Uber với rất nhiều ưu đãi cho cả tài xế và hành khách đã thành công trong việc dần thâu tóm thị phần taxi tại Việt Nam.

Taxi truyền thống gặp khó với Grab và Xanh SM. Ảnh: VNS.

Để giảm áp lực tài chính, các hãng taxi đã đưa ra loạt giải pháp. Thay vì tập trung vào nhóm người dùng phổ thông, các hãng taxi chọn len lỏi thị trường ngách - nhóm khách nước ngoài, doanh nhân - hay tổ chức hợp tác vận hành với chủ xe thay vì tự bỏ chi phí đầu tư phương tiện ban đầu.

Tuy nhiên chưa kịp phục hồi thì taxi truyền thống lại gặp một đối thủ mạnh khác: Xanh SM, hãng taxi công nghệ do Chủ tịch Tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vương thành lập, xuất hiện trên thị trường từ tháng 4/2023.

Đứng trước một đối thủ có khả năng kết hợp cả công nghệ và tiết kiệm chi phí vận hành, nhóm taxi chạy xăng rơi vào thế khó. Đặc biệt , xe điện của VinFast đã trở thành "vũ khí" giúp Xanh SM tạo lợi thế cạnh tranh nhờ khả năng tiết kiệm chi phí vận hành.

Nếu không thay đổi sang xe điện, taxi chạy xăng sẽ khó có thể trụ vững. Đây là kết quả đã thể hiện rõ ở Trung Quốc, nơi hiện tại taxi thuần điện thống trị thị trường.

Ở hướng còn lại, nhóm xe công nghệ từng thống trị Việt Nam cũng rơi vào thế khó sau vài năm "làm chủ" cuộc chơi.

Xe công nghệ ra sao sau khi áp đảo taxi truyền thống?

Ôtô công nghệ từng có thời gian dài thắng thế ở thị trường xe công nghệ, chiếm hơn 73% thị phần vào năm 2018 và áp đảo so với những hãng taxi truyền thống.

Giai đoạn 2014-2019, Grab và Uber bước vào thị trường Việt Nam với hàng loạt chương trình ưu đãi. Hai nền tảng này liên tục giảm cước cho hành khách, tăng tiền thưởng cho tài xế để tranh giành thị phần. Cuộc đua "đốt tiền" kéo dài không lâu, kết quả là thắng lợi dành cho Grab khi Uber thất thế, rời khỏi thị trường từ đầu năm 2018.

Uber từng cùng Grab tạo thế song mã trên đường đua dịch vụ taxi công nghệ.

Ngay sau khi Uber rút khỏi Việt Nam, Grab trở thành "anh cả" của ngành taxi. Tuy nhiên đây cũng là lúc hãng bắt đầu chuyển từ ưu đãi sang "hút máu". Đối với người dùng, Grab đã nhanh chóng giảm các chương trình ưu đãi về mức tối thiểu, hạn chế các khuyến mại cước phí.

Đặc biệt, câu chuyện về sự ổn định trong cước di chuyển của những chuyến xe Grab luôn trở thành đề tài gây tranh cãi. Ví dụ ở trước các bệnh viện, trường học hay cổng đêm nhạc hội, các trận đá bóng hay trong giờ cao điểm, khi trời mưa lớn, các dịp lễ tết..., cước phí dịch vụ của Grab có thể tăng gấp 2-5 lần, thậm chí 10 lần nếu không đủ tài xế. Không ít thời điểm, giá cước Grab vượt xa taxi truyền thống.

Bài học tăng giá của Uber, Grab không hề mới trên thế giới, nhưng khi taxi truyền thống đã bị bóp nghẹt, thì người dùng không còn nhiều lựa chọn di chuyển và buộc phải chịu thiệt ở nhiều thời điểm.

Đối với tài xế, chi phí sử dụng ứng dụng (hay còn gọi là phí hoa hồng, phí nền tảng) liên tục tăng cao. Hiện tại theo ghi nhận của phóng viên, tài xế taxi công nghệ liên kết với Grab cần trả 25% phí nền tảng trên tổng giá cước chuyến xe.

Cước GrabCar ở nhiều nơi cao điểm tăng gấp 2-5 lần ngày thường. Ảnh: Grab.

Đây là lúc thị trường cần một cái tên mới, đủ sức cạnh tranh cùng Grab, tối ưu lợi ích cho người dùng và tài xế. Đây cũng là lúc Xanh SM gia nhập cuộc chơi.

Xanh SM thật sự đã thành công trong cuộc chiến tranh giành thị phần taxi với "cựu vương" Grab mà không tốn quá nhiều thời gian. Theo báo cáo tổng hợp về thị trường taxi tại Việt Nam vào cuối năm 2024 được công bố thường niên bởi Mordor Intelligence, Xanh SM đã vượt qua Grab (36,62%), dẫn đầu khi chiếm 37,41% thị phần.

Xanh SM dần làm chủ cuộc chơi

Sự thành công của Xanh SM đến từ cách vận hành và thấu hiểu thị trường. Xanh SM khi ra mắt đã giải quyết gần như toàn bộ vấn đề của Grab. Nhìn về góc người đặt xe, cước di chuyển của những chuyến Xanh SM ổn định hơn. Ở những nơi ghi nhận nhu cầu đặt xe lớn hay vào thời gian cao điểm, phí dịch vụ của hãng taxi điện không thay đổi.

Toàn bộ ôtô thuộc dây chuyền dịch vụ đều đến từ VinFast, hãng ôtô thuần điện cùng tập đoàn mẹ. Đây cũng là điểm cộng lớn của Xanh SM trước Grab khi người dùng có thể biết chắc chắn đang được sử dụng xe gì cho chuyến đi. Tuổi đời của những chiếc xe điện của Xanh SM cũng mới hơn, hiện đại hơn so với dải xe xăng có thể xuất hiện khi đặt Grab.

Xanh SM trở thành lựa chọn mới. Ảnh: Bối Hạ.

Đương nhiên cuộc chiến khuyến mại có sự góp mặt của Xanh SM, nhưng hợp lý và nhẹ nhàng hơn. Thay vì giảm thật rẻ gây sốc rồi tăng cao để "thu lưới", hãng taxi điện tung các mã giảm giá thời hạn dài, được cộng dồn với những chương trình ưu đãi thuộc hệ sinh thái VinClub.

Bằng các giải pháp trên, Xanh SM thành công thu hút lượng truy cập khổng lồ, "kéo" người dùng từ các ứng dụng khác đến với taxi xanh.

Về mặt chi phí sử dụng nền tảng, Xanh SM áp dụng mức chiết khấu thấp hơn so với hãng taxi công nghệ, từ đó "lôi kéo" lượng lớn tài xế. Đối với những tài xế mua xe và liên kết với hãng, thời gian hoàn vốn cũng nhanh hơn nhờ các ưu đãi, hỗ trợ từ VinFast và Xanh SM.

Chi phí sử dụng nền tảng của Xanh SM ở thời điểm hiện tại là trên 10%. Nếu tính dựa trên mức doanh thu 30-45 triệu đồng/tháng, tài xế có thể thu về 27-40,5 triệu đồng mỗi tháng.

LimoGreen, MPV 7 chỗ thuần điện mới dành cho taxi dịch vụ. Ảnh: VinFast.

Lợi thế lớn nhất của Xanh SM, chính là xe điện VinFast. So với những mẫu xe chạy xăng, ôtô thuần điện có chi phí vận hành thấp hơn. Hiện tại, người mua xe điện VinFast đang được hưởng ưu đãi sạc miễn phí đến tháng 6/2027. Điều này đồng nghĩa với chi phí sạc điện tại thời điểm này là 0 đồng tại trạm sạc của Vgreen và trên dưới 1 triệu đồng nếu sạc tại nhà. Trong khi đó, người sử dụng xe xăng có thể tiêu tốn khoảng 16,5 triệu đồng/tháng chi phí nhiên liệu.

Các mẫu xe điện cũng ăn điểm về chi phí bảo dưỡng do không cần thay dầu động cơ và có ít chi tiết hao mòn. Chênh lệch lớn về phí vận hành và bảo dưỡng giúp rút ngắn thời gian hoàn vốn đối với khách hàng mua xe điện VinFast, liên kết với hệ thống Xanh SM.

Với các ưu điểm về chi phí, không ngạc nhiên khi xe điện chạy dịch vụ nói chung và xe VinFast của Xanh SM nói riêng ngày càng xuất hiện dày đặc trên thị trường.

Năm 2024, chỉ với mẫu xe chủ lực VinFast VF e34 và VF 5, Xanh SM đã giành chiến thắng trước Grab trong cuộc đua doanh số. Cuộc đua hứa hẹn sẽ khó khăn hơn cho Grab khi VinFast mở bán thêm 4 mẫu ôtô điện dành riêng cho thị trường xe dịch vụ.

Với sự xuất hiện của nhưng "tân binh" ở đủ phân khúc xe dịch vụ, đặc biệt là chiếc MPV Limo Green 7 chỗ ngồi, sức cạnh tranh của Xanh SM dự kiến trở nên mạnh mẽ hơn.

Sự phát triển của Xanh SM cho thấy tương lai áp đảo của nhóm xe điện ở thị trường taxi dịch vụ, khi ngày càng có nhiều hãng taxi lựa chọn xe điện.

Trong tương lai, nhiều khả năng Xanh SM sẽ tiếp tục vận dụng thế mạnh của mình, chiếm lĩnh thị trường taxi. Taxi truyền thống và Grab buộc phải đổi mới nếu không muốn bị đào thải.