Loại cây được nhắc đến là cây dổi. Đây là loại cây lâm nghiệp giúp phủ xanh đất trống, đồi núi trọc.
Theo thông tin đăng tải trên Báo Vietnamnet, cây dổi - loại cây truyền thống trồng để lấy gỗ dựng nhà sàn - đã được người dân ở xã Chí Đạo (Lạc Sơn, Hòa Bình) chuyển đổi cách thức trồng thành cây cho hạt, bán đắt như "vàng ròng".
Những năm gần đây, hạt dổi cũng được “săn lùng”, được dùng trong chế biến thực phẩm. Ông Nguyễn Văn Biên, giám đốc Trung tâm Cây giống Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc cho biết có thời điểm giá hạt dổi khô lên tới 500.000- 600.000 đồng/kg.
Gỗ dổi cũng được đánh giá cao và được sử dụng nhiều để làm nội thất, mang lại giá trị thẩm mỹ và bền. Tại một số nơi ở Việt Nam như Tây Nguyên, Hoà Bình bà con đã giàu lên nhờ vào việc trồng dổi.
Không chỉ mang lại giá trị kinh tế, cây dổi còn có những tác dụng đáng kinh ngạc đối với sức khoẻ. Nhà khoa học, Lương y Đa khoa Bùi Đắc Sáng, Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội cho biết cây dổi có nhiều tên gọi khác nhau như: vàng tâm, giổi, giổi ngọt, giổi lúa. Cây dổi có tên khoa học là Michelia tonkinensis, thuộc chi Ngọc Lan – Magnoliaceae. Loại cây này phân bố tự nhiên chủ yếu ở vùng núi các tỉnh phía Bắc và Tây Nguyên, những nơi có độ cao từ 800 - 1600m.
Dổi là loại cây gỗ lớn, có chiều cao khoảng 5 - 20m. Dổi thuộc dòng cây Nam Á nhiệt đới ẩm, phù hợp trồng ở vùng núi cao có nhiều mưa. Khi cây còn nhỏ thì ưa bóng nhẹ, cây có rễ ăn nông nhưng về sau cây lại ưa sáng. Khi phát triển cây vươn lên, vượt tán mọi loại cây khác.
Hạt từ cây dổi. (Ảnh minh hoạ)
Lợi ích sức khỏe của cây dổi
Ông Sáng cho hay, gỗ và hạt của cây dổi có giá trị nhất. Trong đó hạt có nhiều công dụng hữu hiệu như: làm gia vị, chữa bệnh hay ngâm rượu uống...
Rất nhiều bộ phận của cây dổi được sử dụng làm thuốc ví như: vỏ, hạt, tinh dầu…
Theo ông Sáng, vỏ cây dổi chứa 0,24% alcaloid và tinh dầu vỏ cây có tác dụng chống sốt rét, giãn mạch và chống loạn nhịp tim.
Tinh dầu thân cây dổi có tác dụng làm thuốc kích thích tiêu hoá, trị đau bụng, ăn không tiêu.
Vỏ của quả cây dổi có chứa nhiều chất, có tác dụng trừ ho, nhuận tràng, trị táo bón.
Tinh dầu từ thịt quả dổi có tác dụng trị sốt rét, đau nhức xương khớp, được sử dụng như một vị thuốc Nam.
Hạt dổi là vị thuốc quý, có tác dụng chữa các bệnh tiêu hóa, chữa đau bụng, chữa bệnh về xương cốt.
Trong dân gian, hạt dổi thường được dùng ngâm rượu để trị bệnh xương khớp. Cách ngâm rượu dổi như sau: hạt dổi sấy khô hoặc phơi khô cho vào bình thủy tinh, đổ rượu trắng vào ngâm theo tỷ lệ 1kg hạt dổi ngâm cùng 3 lít rượu trắng. Đặt bình rượu ở nơi khô ráo, thoáng mát và ngâm trong khoảng 2 - 3 tháng là có thể sử dụng được.
“Rượu hạt dổi có công dụng chữa bệnh về xương khớp như thoái hóa khớp, viêm khớp, thoát vị đĩa đệm, gai cột sống”, ông Sáng nói.
Không chỉ là vị thuốc quý, hạt dổi còn là một trong những loại gia vị đặc sản của vùng núi Tây Bắc. Hạt dổi thường được trộn với bột canh, ớt, mắc khén dùng để chấm khi ăn thịt gà luộc, thịt lợn luộc, thịt vịt luộc… Ngoài ra, người dân còn dùng hạt dổi để ướp các món nướng, tạo nên hương vị ẩm thực đặc trưng.
Theo ông Sáng, hạt dổi là một trong những gia vị đầy tiềm năng của Việt Nam, có thể xuất khẩu ra thị trường nước ngoài vì chúng có hương thơm đặc trưng và rất tốt cho sức khoẻ.
