Hộ kinh doanh đề xuất không xử phạt nếu khai sai thuế lần đầu

Nhiều tiểu thương hoạt động lâu năm tại các chợ truyền thống vẫn gặp khó khi kê khai thuế. Ảnh: Linh Huỳnh.

Anh Lê Duy Phương Nam, chủ hộ kinh doanh phụ liệu hoa, cho biết cửa hàng thường nhập số lượng lớn nguyên liệu, sau đó chuyển thành thành phẩm để bán, ví dụ nhập một tấn giấy rồi ép thành các tờ giấy A4 hoặc túi. Như vậy, khi lập sổ sách kế toán, anh Nam nhận thấy đơn vị tính giữa đầu vào và đầu ra không khớp, chưa kể còn phát sinh hao hụt.

Bên cạnh đó, nhiều loại hàng tồn kho, nguyên phụ liệu không có chứng từ đầu vào, trong khi đó số lượng mặt hàng lên tới 500-600 loại, nên anh Nam không biết phải kê khai ra sao. "Tôi sắp chuyển sang nộp thuế theo hình thức kê khai. Nhưng với tình hình này, tôi rất sợ bị xử phạt nếu làm gì sai", anh Nam lo ngại.

Vướng mắc của anh Nam cũng là vấn đề chung của nhiều hộ kinh doanh tham dự hội thảo “Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì?” do Báo Tuổi Trẻ tổ chức ngày 8/10.

Bên cạnh những bối rối về việc kê khai, nhiều hộ còn lo chi phí phần mềm kế toán, sợ bị phạt... trong khi chưa đầy 3 tháng nữa, hơn 5 triệu hộ kinh doanh sẽ phải chuyển sang nộp thuế theo hình thức này.

Đề xuất của hộ kinh doanh tại TP.HCM

Tại hội thảo, ông Nguyễn Xuân Thành, Phó chủ tịch UBND phường An Đông, TP.HCM, đại diện cho gần 4.000 hộ kinh doanh trên địa bàn cũng nêu ra những trăn trở, thách thức mà các hộ kinh doanh đang gặp phải khi chuyển đổi sang hình thức kê khai thuế. Trong đó nổi bật là nỗi lo kê khai hàng tồn đến ngày 31/12, chi phí chuyển đổi và vận hành, áp lực về lộ trình thực hiện và nguy cơ bị xử phạt thuế, chủ hộ kinh doanh lớn tuổi...

Ông Nguyễn Xuân Thành, Phó chủ tịch UBND phường An Đông, TP.HCM, đề xuất 5 giải pháp hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi sang kê khai thuế. Ảnh: BTC.

“Tuy địa phương, đơn vị thuế tích cực hỗ trợ, tỷ lệ phần trăm hộ kinh doanh chuyển đổi kê khai thuế còn vướng mắc, trăn trở rất nhiều. Đây cũng là thách thức lớn của chúng tôi để tất cả hộ kinh doanh trên địa bàn đồng thuận chuyển đổi”, ông Thành nói.

Đại diện UBND phường An Đông thay mặt các các thương nhân, hộ kinh doanh của phường đề xuất 5 giải pháp hỗ trợ khi bỏ thuế khoán, chuyển sang kê khai thuế.

Đầu tiên là đẩy mạnh tuyên truyền, mà theo ông Thành, hộ kinh doanh chỉ cần một tờ giấy với 2 mặt thông tin rõ ràng, ngắn gọn, cung cấp 5 nhóm thông tin quan trọng, bao gồm: Thời điểm chuyển đổi, lợi ích khi chuyển đổi, nội dung hỗ trợ từ chính quyền và ngành thuế, công việc cần làm trước và sau 1/1/2026, địa chỉ để tư vấn và giải quyết vướng mắc của hộ kinh doanh.

Thứ hai, hộ kinh doanh đề nghị doanh nghiệp phần mềm miễn phí ít nhất một năm sử dụng đầu tiên và tập huấn sử dụng. Thứ ba, xây dựng đường dây nóng hỗ trợ nghiệp vụ, kỹ thuật. Thứ tư, giới thiệu các đơn vị kế toán uy tín, giá rẻ. Thứ năm, hộ kinh doanh kiến nghị không xử phạt sai phạm lần đầu, nhằm tạo sự đồng thuận và khuyến khích hộ kinh doanh thực hiện chủ trương.

Nhấn mạnh với gần 4.000 hộ kinh doanh, đóng góp khoảng 26% tổng thu thuế của phường trong năm vừa qua, ông Thành ủng hộ việc bỏ thuế khoán mang ý nghĩa lớn trong việc tạo ra sự minh bạch và công bằng trong chính sách thuế, hướng tới quản lý thuế hiện đại dựa trên dữ liệu số.

Ông Thành thừa nhận "bắt đầu thực hiện sẽ rất khó", nhưng thực tế cho thấy khi hộ kinh doanh làm được thì thấy phần việc về sau thuận lợi, trơn tru.

Hạn chế kiểm tra đột xuất trong thời gian đầu chuyển đổi

Ghi nhận những thắc mắc, băn khoăn của tiểu thương, hộ kinh doanh trên địa bàn TP.HCM khi chuyển đổi sang thuế kê khai, tại hội thảo, ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) giải đáp tường tận để người dân yên tâm chuyển đổi, thông qua đó nhấn mạnh "sự minh bạch, rõ ràng từ việc kê khai thuế sẽ trực tiếp có lợi cho bà con".

Ông Mai Sơn, Phó cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) giải đáp vướng mắc của hộ kinh doanh ở TP.HCM. Ảnh: BTC.

Về hàng tồn kho, nhìn vào thực thế, ông Sơn cho biết các hộ kinh doanh nhỏ thường chỉ nhập lượng hàng vừa phải, bán hết nhanh nên gần như không có tồn kho đáng kể. Còn với những hộ quy mô lớn đang kê khai thuế, họ đã quen với việc quản lý hàng hóa, chứng từ và hóa đơn, vì vậy việc kiểm soát hàng tồn không phải là trở ngại lớn.

Liên quan đến ý kiến của các hộ kinh doanh về việc gộp hóa đơn lẻ, ông Mai Sơn cho biết ngành thuế sẽ tiếp thu và nghiên cứu. Tuy nhiên, ông cho rằng các hộ không nên lo ngại việc xuất hóa đơn sẽ làm tăng chi phí, bởi việc in chứng từ từ máy POS đã được chuyển thành hóa đơn điện tử, chi phí phát sinh không đáng kể.

Chia sẻ thêm dưới góc độ người tiêu dùng, đại diện Cục Thuế nhấn mạnh: "Hóa đơn là căn cứ quan trọng khi có khiếu nại hoặc cần xác minh nguồn gốc hàng hóa, do đó việc xuất hóa đơn không chỉ phục vụ cho quản lý thuế mà còn bảo vệ quyền lợi của người mua".

Về vấn đề cơ quan thuế có xử phạt khi thực hiện sai hay không, quy định tất nhiên là có nhưng theo ông Sơn, suốt thời gian qua cơ quan thuế đã "chạy đua" tuyên truyền, phổ biến quy định để hộ kinh doanh hiểu, để khi thực hiện không xảy ra vướng mắc xử phạt.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Nguyễn Thành Nam, Phó cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương cũng cho biết sẽ tập trung tuyên truyền, vận động, thay vì xử phạt trong giai đoạn đầu.

"Đồng thời hạn chế kiểm tra đột xuất hóa đơn chứng từ trong thời gian đầu chuyển đổi", ông Nam lưu ý.