Trong bối cảnh công nghệ tài chính (Fintech) và blockchain phát triển mạnh mẽ, nhiều ngân hàng và tổ chức tài chính tại Việt Nam đang bắt đầu mở rộng hệ sinh thái sang lĩnh vực tài sản mã hóa (tokenized assets). Đây được xem là bước đi tất yếu để đón đầu xu hướng số hóa tài sản toàn cầu, song cũng tiềm ẩn không ít rủi ro khi khung pháp lý còn trong giai đoạn hoàn thiện.
Các “sân chơi” tài sản mã hóa dần hình thành
Ngày 9/9, Chính phủ ban hành Nghị quyết 05/2025 về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam. Nghị quyết quy định việc chào bán, phát hành, tổ chức giao dịch và cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa, đồng thời đặt ra yêu cầu cụ thể với các tổ chức tham gia.
Theo đó, doanh nghiệp muốn được cấp phép tổ chức thị trường giao dịch tài sản mã hóa phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, trong đó ít nhất 65% vốn thuộc tổ chức và tối thiểu 35% vốn do ít nhất hai tổ chức là ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán, bảo hiểm hoặc doanh nghiệp công nghệ góp. Đây được xem là bộ lọc nhằm đảm bảo năng lực tài chính, quản trị rủi ro và tính minh bạch của thị trường.
Ngay sau khi Nghị quyết được công bố, hàng loạt ngân hàng, công ty chứng khoán lớn đã khẩn trương xây dựng nền tảng để chuẩn bị gia nhập cuộc đua tài sản số.
Giữa tháng 8, Ngân hàng Quân đội (MB) công bố hợp tác chiến lược với Tập đoàn Dunamu - đơn vị sở hữu sàn giao dịch Upbit, nền tảng tài sản mã hóa lớn nhất Hàn Quốc và nằm trong nhóm 3 sàn có khối lượng giao dịch lớn nhất thế giới.
Theo thỏa thuận, Dunamu sẽ chuyển giao công nghệ, hạ tầng và tư vấn toàn diện cho MB, từ tuân thủ pháp lý, bảo vệ nhà đầu tư đến đào tạo nhân lực. Việc bắt tay với đối tác giàu kinh nghiệm giúp MB nhanh chóng bắt nhịp công nghệ và tận dụng mô hình quản trị - pháp lý đã được kiểm chứng tại Hàn Quốc, nơi Upbit chiếm khoảng 80% thị phần giao dịch tiền số với hơn 6 triệu khách hàng và khối lượng giao dịch vượt 1.100 tỷ USD năm 2024.
Ông Vũ Thành Trung, Phó chủ tịch MB cho biết ngân hàng hiện có hơn 2.000 kỹ sư công nghệ và liên tục đầu tư vào hạ tầng số. Việc lấn sân sang tài sản mã hóa là bước đi chiến lược, giúp bổ sung lựa chọn đầu tư, giao dịch cho 33 triệu khách hàng đồng thời hoàn thiện hệ sinh thái dịch vụ tài chính số của MB.
Tại VPBank, ban lãnh đạo cũng thể hiện rõ sự quan tâm. Tổng giám đốc Nguyễn Đức Vinh cho biết ngân hàng đã nghiên cứu, tiếp xúc với các đối tác tiềm năng để chuẩn bị cho giai đoạn thí điểm.
“Đây là lĩnh vực mới, quan trọng nhưng cần khung pháp lý rõ ràng và sự tham gia của những tổ chức có nền tảng vững mạnh,” ông Vinh nói.
Với tổng tài sản vượt 1,1 triệu tỷ đồng (quý II/2025), VPBank được đánh giá là ngân hàng tư nhân có tiềm lực lớn nhất Việt Nam. Hệ sinh thái tài chính của VPBank trải rộng từ ngân hàng, tài chính tiêu dùng, chứng khoán đến bảo hiểm. Trong đó, VPBankS - Công ty chứng khoán thuộc hệ sinh thái VPBank - sở hữu hệ thống giao dịch và công nghệ hiện đại, sẵn sàng tham gia phát triển sàn giao dịch tài sản số.
Song song với MB và VPBank, một số ngân hàng khác cũng đang gián tiếp tham gia thông qua các doanh nghiệp trong hệ sinh thái.
 |
| Dù các sàn này chưa được cấp phép hoạt động, việc thành lập cho thấy sự chuẩn bị sớm của các tổ chức tài chính cho giai đoạn thí điểm. Ảnh: Vietnam+. |
Ngày 30/9, Công ty Cổ phần Sàn giao dịch tài sản mã hóa Lộc Phát Việt Nam (LPEX) được thành lập với vốn điều lệ 6,8 tỷ đồng, trụ sở đặt tại tòa nhà hội sở của LPBank. Trước đó, Công ty Cổ phần Sàn giao dịch tài sản mã hóa HD (HDEX) cũng được đăng ký với phần vốn góp từ các doanh nghiệp liên quan đến hệ sinh thái của HDBank.
Tương tự, Công ty Cổ phần Sàn giao dịch tài sản mã hóa Techcom (TCEX) ra đời từ tháng 5, có người đại diện pháp luật gắn bó chặt chẽ với hệ sinh thái Techcombank.
Dù các sàn này chưa được cấp phép hoạt động, việc thành lập cho thấy sự chuẩn bị sớm của các tổ chức tài chính cho giai đoạn thí điểm.
Cơ hội mở rộng hệ sinh thái, nhưng không ít rủi ro
Tính toán của VinaCapital cho thấy với 17 triệu người dùng tài sản mã hóa và dòng tiền giao dịch hơn 100 tỷ USD mỗi năm, thị trường Việt Nam được đánh giá giàu tiềm năng. Sự tham gia của hệ thống ngân hàng sẽ giúp bổ sung yếu tố niềm tin và tính minh bạch - hai điểm yếu lớn nhất hiện nay của thị trường tài sản số.
Các chuyên gia cho rằng khi ngân hàng tham gia, họ không chỉ mở rộng hệ sinh thái dịch vụ mà còn có cơ hội giữ chân nhóm khách hàng trẻ, đối tượng sử dụng tiền mã hóa nhiều nhất, đồng thời thu hút dòng vốn quốc tế thông qua các sản phẩm mới như token hóa tài sản, trái phiếu số hay quỹ đầu tư số, xu hướng đang phát triển mạnh tại Singapore và Hong Kong.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng nhấn mạnh cần thận trọng. Việc vận hành sàn giao dịch tài sản mã hóa đòi hỏi hệ thống an ninh mạng, quản trị rủi ro và kiểm soát rửa tiền nghiêm ngặt hơn nhiều so với giao dịch chứng khoán hay ngoại hối truyền thống.
Theo bà Nguyễn Thị Minh Thơ, Phó cục trưởng Cục Phòng chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước), Nghị quyết 05 là bước tiến quan trọng trong việc thực hiện cam kết với Lực lượng đặc nhiệm tài chính về Chống rửa tiền (FATF) giúp Việt Nam khắc phục các tồn tại khi nằm trong “Danh sách xám” từ tháng 6/2023.
 |
| Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước nhấn mạnh phát triển thị trường tài sản mã hóa phải gắn với chuẩn mực quốc tế, lấy an toàn và minh bạch làm nền tảng. Ảnh: Vietnam+. |
Bà Thơ cho biết thêm, quy định về định danh khách hàng từ mức giao dịch trên 1.000 USD, giám sát liên tục, báo cáo giao dịch đáng ngờ và lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam trong 10 năm (gấp đôi quy định hiện hành) không nhằm cản trở phát triển, mà để củng cố niềm tin và bảo vệ nhà đầu tư.
“Phát triển thị trường tài sản mã hóa phải gắn với chuẩn mực quốc tế, lấy an toàn và minh bạch làm nền tảng,” bà Thơ nhấn mạnh.
Ở góc độ an ninh, Thượng tá Nguyễn Thành Chung - Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao - lưu ý các tổ chức xin thí điểm phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định về an toàn hệ thống, giám sát rủi ro, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố. Ông Chung cũng đề nghị các cá nhân sở hữu tài sản mã hóa đưa tài sản về sàn trong nước trong vòng 6 tháng kể từ khi đơn vị đầu tiên được cấp phép thí điểm.
Theo các chuyên gia, việc ngân hàng Việt Nam chủ động tiếp cận thị trường tài sản mã hóa là tín hiệu tích cực, thể hiện sự bắt nhịp với xu hướng tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, bước đi này cần có lộ trình thận trọng, bắt đầu từ mô hình thử nghiệm (sandbox) dưới sự giám sát chặt chẽ của cơ quan quản lý.
Việc Chính phủ chính thức cho phép thí điểm thị trường tài sản mã hóa đã mở ra chương mới cho hệ thống tài chính Việt Nam, nơi ngân hàng có thể vừa mở rộng dịch vụ, vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Tuy vậy, để thị trường vận hành hiệu quả và an toàn, cần sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách - công nghệ - giám sát. Chỉ khi đó, tài sản mã hóa mới thực sự trở thành một phần bền vững trong hệ sinh thái tài chính quốc gia.
