Thu nhập 50 triệu/tháng chưa dám sinh con vì không mua nổi nhà

Trên đà tăng giá phi mã của căn hộ tại TP.HCM nhiều gia đình trẻ dù đã có tích lũy nhiều năm vẫn dè dặt với quyết định mua nhà. Ảnh: Quỳnh Danh.

Chia sẻ với Tri Thức - Znews, gia đình chị Ngọc Ánh (sinh năm 1995), làm việc trong lĩnh vực công nghệ tại Thủ Đức, TP.HCM, cho biết thu nhập mỗi tháng của hai vợ chồng hiện tại vào khoảng 50 triệu đồng. Dù đã kết hôn 2 năm, anh chị vẫn đang thuê nhà và chưa dám nghĩ tới chuyện sinh con.

Chị Ánh kể rằng khi mới kết hôn, vợ chồng chị từng nghĩ đến chuyện mua nhà và đi xem căn hộ 70 m2 giá khoảng 3 tỷ đồng gần chỗ làm ở Thủ Đức. Tuy nhiên, thời điểm đó, số tiền quá lớn khiến cả hai quyết định ưu tiên tích lũy thêm.

Hiện tại, gia đình chị đang thuê nhà ở quận Bình Thạnh với giá 12 triệu đồng/tháng. Khi thấy khoản tích lũy đã khá, và cũng đến lúc cần mua nhà để có thể yên tâm sinh con, chị Ánh bắt đầu tìm kiếm nhà trở lại.

Thế nhưng, những căn hộ 70 m2 mà chị từng nhắm tới giờ đã tăng vọt lên hơn 4 tỷ đồng.

Không dám sinh con

“Với thu nhập hiện tại, tiền thuê nhà và chi phí sinh hoạt đã chiếm gần hết, không còn dư bao nhiêu. Giờ nếu có con nữa thì coi như không còn tích lũy được gì. Vì vậy, chúng tôi đang tính tập trung mua nhà trước để thoát khỏi gánh nặng tiền thuê nhà mỗi tháng”, chị Ánh chia sẻ.

Anh chị cho rằng ít nhất phải có nhà riêng mới tính chuyện sinh con, vì không gian thuê khá chật chội. Đặc biệt, chứng kiến giá chung cư leo thang từng năm, chị sợ rằng vài năm tới, việc vừa lo nhà vừa chăm sóc con với chi phí đắt đỏ sẽ khiến câu chuyện tài chính càng thêm phức tạp.

Thậm chí, vợ chồng chị đang cân nhắc việc không sinh con, hoặc nếu sinh, chỉ dừng lại ở một con.

Câu chuyện này phản ánh rõ dữ liệu từ Viện Nghiên cứu và Đánh giá Thị trường Bất động sản Việt Nam (VARS IRE), cho thấy trong giai đoạn 2019-2025, giá căn hộ chung cư tại TP.HCM đã tăng gần 50%.

Tốc độ tăng này hoàn toàn không theo kịp thu nhập của nhiều gia đình. Mức chênh lệch lên tới hàng tỷ đồng đã kéo dài thời gian tích lũy cần thiết để mua được nhà. VARS IRE nhận định một căn hộ điển hình tại các đô thị hiện có giá gấp 20-25 lần thu nhập bình quân của một hộ gia đình.

Tương tự là trường hợp của vợ chồng chị Nhật Thanh (sinh năm 1997) hiện sống tại nhà bố mẹ ở quận 6 (cũ). Cặp đôi đã có một con và thu nhập hàng tháng từ kinh doanh tự do là 40 triệu đồng.

Nhờ sống chung cùng bố mẹ, tiết kiệm được chi phí thuê nhà, sau một thời gian, anh chị đã tích lũy được một khoản kha khá.

Hiện tại, khi con đầu đã lớn và cuộc sống cảm thấy ổn định hơn, anh chị bắt đầu cân nhắc chuyển ra Thủ Đức để tìm mua một căn hộ với mức giá hợp lý và dự định sinh thêm con thứ hai.

“Chúng tôi đang ưu tiên tích lũy tiền để mua nhà và mua xe trước. Có chỗ ở ổn định thì mới tiện chăm sóc và đưa đón con, đảm bảo cho con có cuộc sống chất lượng", anh chị cho biết.

Tuy nhiên, sau khi tìm hiểu và nhận thấy giá chung cư ở khu vực này leo thang nhanh chóng, kế hoạch sinh con thứ hai của anh chị đã phải hoãn lại. Bởi lẽ, việc có thêm con đồng nghĩa với gánh nặng tài chính tăng gấp đôi, trong khi kế hoạch sở hữu nhà riêng vẫn còn đang "treo" và trở nên xa vời hơn.

Theo số liệu của Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, tổng chi phí ước tính nuôi một trẻ sơ sinh đến 18 tuổi có thể lên tới hàng tỷ đồng, bao gồm học phí, y tế, phí sinh hoạt. Tiếp nối trong bối cảnh giá nhà cao, nhiều cặp đôi trẻ phải sống chung nhà với bố mẹ, tiết kiệm tiền nhưng lại thiếu sự riêng tư. Những thông tin này từ Viện được phản ánh rõ nét qua câu chuyện của hai gia đình trẻ tại TP.HCM.

Ngoài ra, những bất ổn trong thị trường lao động càng khiến gia đình trẻ dè dặt với quyết định sinh con. Một khảo sát tại 2 đô thị lớn Hà Nội và TP.HCM cũng ghi nhận đến 70% phụ nữ trẻ giờ đây coi trọng sự nghiệp ổn định là điều kiện tiên quyết trước khi tính đến chuyện có con.

Nhà ở là rào cản cần được xử lý bằng chính sách

Theo Bộ Y tế, tỷ suất sinh rất khiêm tốn tại TP.HCM chỉ 1,39 con/phụ nữ thấp hơn đáng kể so với trung bình cả nước năm 2024 là 1,91 con/phụ nữ, và mức 1,91 này thậm chí đã chạm đến mức thấp kỷ lục trong một thập kỷ.

Tại hội thảo Mức sinh ở Việt Nam: Thực trạng và giải pháp chính sách do Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam tổ chức cách đây không lâu, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Thuỷ, giảng viên Đại học Văn hóa Hà Nội cho biết áp lực kinh tế là nguyên nhân hàng đầu khiến mức sinh thấp báo động ở đô thị lớn như TP.HCM và Hà Nội.

"Các cặp đôi trẻ phải đối mặt với giá nhà đất tăng cao, chi phí giáo dục và y tế đắt đỏ, tạo ra rào cản tài chính khổng lồ. Họ không dám kết hôn hay sinh con vì thiếu chỗ ở ổn định", bà nhấn mạnh.

Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Thủy tham kiến cùng các chuyên gia tại hội thảo. Ảnh: Nguyên Phong.

Các chuyên gia cũng cho rằng nếu giá nhà ở quá cao còn là rào cản lớn đối với thế hệ trẻ, các chính sách khuyến khích sinh sản sẽ khó phát huy tác dụng. Điều này đã được VARS IRE cảnh báo từ lâu: khả năng giá nhà và tỷ suất sinh cùng tăng sẽ gần như không thể xảy ra.

Để tháo gỡ nút thắt này, bà Nguyễn Thị Thanh Thủy kiến nghị Chính phủ có chính sách đột phá hơn về nhà ở xã hội để gia đình trẻ dễ tiếp cận hơn, đồng thời có chính sách cho vay với lãi suất thấp trong thời gian dài. Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước cần xây dựng các gói vay ưu đãi hơn cho nhà ở và dự án hỗ trợ kinh tế cho nhóm trẻ này.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng đề xuất phương án giảm thuế cho các hộ gia đình có con nhỏ hay trợ cấp một phần chi phí nuôi dạy trẻ.

Những biện pháp này tuy không mới, nhưng đều là những biện pháp từng được áp dụng rộng rãi tại nhiều quốc gia trên thế giới với hiệu quả được chứng minh, nhằm ứng phó tình trạng dân số già hoá, khuyến khích cặp đôi trẻ yên tâm lập gia đình và sinh con, từ đó cải thiện tổng tỷ suất sinh.