Tiến sĩ Liu Boren (Đài Loan, Trung Quốc) cảnh báo, rất nhiều vật dụng xung quanh chúng ta tiềm ẩn nguy cơ giải phóng chất hóa dẻo, vi nhựa khi sử dụng. Đặc biệt là trong quá trình ăn uống, chế biến thực phẩm. Trong số các bệnh nhân gần đây của ông, có một cô gái gần 30 tuổi phát hiện ung thư tử cung vì kiểu đựng đồ ăn, thức uống dẫn tới nhiễm vi nhựa và chất hóa dẻo. Đáng báo động là thói quen này cực kỳ phổ biến.
Cụ thể, cô gái này đến bệnh viện vì đau bụng kéo dài, rối loạn kinh nguyệt. Sau khi xét nghiệm, đội ngũ y bác sĩ cũng phải giật mình trước nồng độ hạt vi nhựa và chất hóa dẻo ở mức cao bất thường. Đây cũng là nguyên nhân chính khiến cô mắc ung thư nội mạc tử cung cuối giai đoạn 2 khi đang chuẩn bị kết hôn.
Ảnh minh họa
Hỏi rõ ra mới biết, cô gái này ngày nào cũng đựng đồ ăn, uống nóng trong các vật dụng dễ giải phóng vi nhựa, chất hóa dẻo. Như canh, bún nóng trong túi ni lông, hộp nhựa dùng một lần, cơm suất đựng trong hộp xốp. Cô còn thường tái sử dụng các loại hộp nhựa một lần chất lượng kém để đựng cơm tự nấu mang đi làm. Ở chỗ làm, một ngày cô uống tới vài ly cà phê nhưng chỉ thích pha cà phê nóng trong chiếc cốc nhựa có quai mình yêu thích. Ngoài ra, công việc của cô cũng tiếp xúc hàng ngày với giấy in hóa đơn được cho là chứa chất hóa dẻo.
Tại sao vi nhựa, chất hóa dẻo gây ung thư?
Theo giải thích của Tiến sĩ Liu Boren, vi nhựa (microplastic) là những mảnh nhựa siêu nhỏ, có kích thước dưới 5mm. Sinh ra từ quá trình phân rã của các sản phẩm nhựa lớn như túi ni lông, chai nhựa, hộp nhựa dùng một lần… Còn chất hóa dẻo (plasticizers) là các hóa chất được thêm vào nhựa để tăng độ dẻo, độ bền. Phổ biến nhất là BPA (Bisphenol A), phthalates… Chúng cũng có trong túi ni lông, chai nhựa, hộp xốp, giấy in hóa đơn nhiệt…
Cả vi nhựa và chất hóa dẻo đều có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua thực phẩm, nước uống, hít phải trong không khí hoặc hấp thụ qua da. Khi đựng thực phẩm bằng những vật dụng chứa vi nhựa, chất hóa dẻo nói trên, nhiệt độ thực phẩm càng cao hay chứa nhiều dầu mỡ, có tính axit (như nước chanh, giấm), mức độ thôi nhiễm càng nghiêm trọng.
Về cách hai “sát thủ” này gây bệnh ung thư, ông cũng phân tích rõ. Chất hóa dẻo như BPA và phthalates có thể gây rối loạn nội tiết, kích thích sự phát triển bất thường của tế bào, làm tăng viêm và giảm khả năng giải độc của gan. Chúng liên quan đến nhiều loại ung thư như ung thư vú, gan, tuyến giáp, nội mạc tử cung và buồng trứng.
Còn vi nhựa là “quả bom nổ chậm” khi có thể xâm nhập vào máu, gan, thận, phổi và não, gây viêm nhiễm kéo dài. Chúng còn vận chuyển kim loại nặng, chất độc hại vào cơ thể, làm suy yếu miễn dịch và kích thích tế bào ung thư phát triển.
Với trường hợp cô gái vừa kể trên, ung thư nội mạc tử cung liên quan chặt chẽ đến rối loạn nội tiết và viêm mãn tính do vi nhựa, chất hóa dẻo. BPA bắt chước estrogen, kích thích sự phát triển bất thường của nội mạc tử cung, trong khi vi nhựa gây viêm kéo dài, làm suy yếu miễn dịch. Chất hóa dẻo còn cản trở gan đào thải estrogen dư thừa, làm tăng nguy cơ đột biến tế bào. Tiếp xúc lâu dài có thể dẫn đến rối loạn kinh nguyệt, u xơ tử cung, vô sinh và ung thư.
Ông cũng nhắc nhở, ngoài ung thư thì chất hóa dẻo, vi nhựa còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác khi xâm nhập vào cơ thể. Bao gồm rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến sinh sản, gây vô sinh và dị tật thai nhi. Hay làm suy giảm miễn dịch, tăng viêm nhiễm, tổn thương gan, thận và hệ thần kinh. Vi nhựa còn tích tụ trong phổi, gây rối loạn hô hấp và làm trầm trọng thêm bệnh tim mạch. Tiếp xúc lâu dài có thể dẫn đến rối loạn chuyển hóa, béo phì và tiểu đường.
Làm sao để giảm nguy cơ nhiễm vi nhựa và chất hóa dẻo?
Ảnh minh họa
Để giảm nguy cơ nhiễm vi nhựa và chất dẻo, có một số việc Tiến sĩ Liu Boren khuyến nghị:
- Hạn chế sử dụng đồ nhựa, đặc biệt là các sản phẩm nhựa dùng một lần.
- Tránh đựng đồ ăn nóng trong túi ni lông, hộp nhựa không chịu nhiệt.
- Không uống nước nóng từ cốc nhựa mà chuyển sang cốc sứ, cốc thủy tinh.
- Không hâm nóng thức ăn trong hộp nhựa. Nếu cần dùng lò vi sóng, hãy sử dụng hộp thủy tinh chịu nhiệt.
- Không dùng chai nhựa tái sử dụng nhiều lần vì nhựa cũ có thể giải phóng nhiều vi nhựa hơn.
- Không uống nước từ chai nhựa cũ đã bị nóng hoặc để ngoài trời nắng lâu.
- Ăn thực phẩm tươi, hạn chế thức ăn chế biến sẵn đóng gói trong bao bì nhựa.
- Rửa kỹ thực phẩm trước khi ăn để giảm thiểu nguy cơ tiếp xúc với vi nhựa.
- Sử dụng các sản phẩm không chứa BPA và phthalates, đặc biệt là trong đồ dùng sinh hoạt và sản phẩm chăm sóc cá nhân.
- Hạn chế tiếp xúc với giấy in hóa đơn nhiệt, vì chúng chứa chất hóa dẻo có hại cho sức khỏe.
Ngoài ra, nên bổ sung thực phẩm giúp đào thải vi nhựa và chất độc nhựa. Ví dụ như rau họ cải hỗ trợ giải độc gan hay các loại nấm giúp tăng cường hệ miễn dịch. Tỏi, hành có thể giúp chống viêm, giảm tác hại của độc tố. Còn cá biển giàu Omega-3 (cá hồi, cá mòi) vừa giảm viêm và bảo vệ tế bào.
Nguồn và ảnh: EBC, Family Doctor
